Jild 2 № 2 (2024): Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil

Jild 2 № 2 (2024): Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil
Nashr qilingan: 29-02-2024

To'liq son

Maqolalar

TURIZM SOHASI KORXONALARINI MOLIYALASHTIRISH
Sarvar Abdurahimov

Maqolada O'zbekistondagi turizm tashkilotlarini moliyalashtirish sohasidagi hozirgi holat va asosiy tendentsiyalar muhokama qilinadi. Ham davlat, ham xususiy moliyalashtirish manbalari tahlil qilinib, imtiyozli kreditlash, soliq imtiyozlari va turizm infratuzilmasini rivojlantirishga qaratilgan loyihalarni subsidiyalash masalalariga alohida to‘xtalib o‘tildi. O Maqolada turizm sektori oldida turgan asosiy muammolar belgilab berilgan va muvaffaqiyatli amaliyot va strategiyalar tahlili asosida ularni bartaraf etish yo‘llari taklif qilingan.

12-17 83 88
ISLOM FOND INDEKSLARINING AN’ANAVIY FOND INDEKSLARI BILAN TASHQI SHOK OMILLAR BO‘YICHA QIYOSIY TAHLILI
Sirojiddin Abrorov

Maqolada so‘nggi yillarda qiziqish tobora ortib borayotgan islom kapital bozoriga oid tadqiqot natijalari aks ettirilgan. Unda islom kapital bozori instrumetnlarining tashqi shok omillarga bardoshlilik darajasi an’anaviysiga nisbatan taqqoslab o‘rganilgan. Hills baholash va OLS log-log regressiya metodlaridan foydalanib amalga oshirilgan tahlillar natijasi asosida muallif tomonidan muhim xulosalar olingan.

18-34 56 63
AUDITORLIK TEKSHIRIVUNI REJALASHTIRISH VA UNI O’TKAZISHNING NORMATIV-HUQUQIY ASOSLARI
Shohrux Akromov

Ushbu maqolada auditni paydo bo’lishi, jahonnning turli mamlakatlarida paydo bo’lish sabablari ochib berilgan. Auditning rivojlanish bosqichlari hamda ushbu jarayon bilan bog’liq bo’lgan me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqishi yoritib berilgan. Auditorlik tekshiruvini rejalshtirshni o’ziga hos xususiyaltari ko’rib chiqilgan.

35-40 241 84
TURIZM SOHASIDA TURISTIK FAOLIYAT KO‘RSATKICHLARI MAVSUMIY TEBRANISHLARINI TEKISLASH
Abduraxmon Asraqulov

Maqolada turistik xizmatlarga bo‘lgan talab mavsumiy tebranishlarini tekislash uslubiyoti nazariy jihatdan o‘rganilgan holda tebranishlar intensivligi darajasiga ta’sir etuvchi omillar tizimlashtirilgan. Shu bilan birga mavsumiy tebranishlar intensivligi darajasini boshqarish (tekislash) bo‘yicha yo‘nalishlar aniqlangan.

41-49 58 46
DAVLAT ISHTIROKIDAGI KORXONALARDA AKSIYALAR QIYMATI VA DAROMADLILIGINI BAHOLASH
Xasan Axmedov

Mazkur maqolada davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash masalalarini o‘rganishda davlat ishtirokidagi korxonalar faoliyati, xususiyatlari, qimmatli qog‘ozlar emissiyasi kabilar bo‘yicha turli tadqiqotchilarning yondashuvlari tadqiq etilgan. Davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash usullari va yo‘nalishlari tahlil qilingan. Davlat ishtirokidagi korxonalar aksiyalari qiymatini va daromadliligini baholash masalalarini o‘rganish asosida tegishli xulosalar ishlab chiqilgan.

50-55 60 55
ЎЗБЕКИСТОНДА СОЛИҚДАН ҚОЧИШ ҲОЛАТЛАРИНИ АНИҚЛАШ ВА УНИ БАҲОЛАШ АМАЛИЁТИ ТАҲЛИЛИ
Феруз Aхмедов

Мазкур мақолада тадбиркорлик субъектларига хизмат кўрсатишни янги босқичга чиқариш, аҳолининг солиқ маъмурчилиги бўйича саводхонлигини янада ошириш, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш, тенг рақобат шароитини яратиш ва истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини кафолатлаш ҳамда яширин иқтисодиётни жиловлашда кенг жамоатчиликнинг фаол иштирокини рағбатлантиришга асосланган маъмурчиликни такомиллаштириш ёритилган. Кейинги йилларда дунё мамлакатлари қисқа ва узоқ муддатли бюджет-солиқ сиёсатига оид стратегиясини ишлаб чиқишда солиқ тўловчилар томонидан солиқдан қочиш ҳолатлари олдини олиш ва уни камайтиришнинг турли хил механизмларини жорий этишга алоҳида эътибор бермоқда. Шу билан биргаликда ноқонуний молиявий оқимларни камайтириш, солиқ тўловчилар томонидан солиқдан қочиш ҳолатларини келтириб чиқарувчи омилларни таҳлил қилиш, яширин иқтисодиётни камайтириш орқали солиқ тўлашдан бўйин товлаш жараёнларининг илмий-назарий жиҳатларига қаратилган илмий тадқиқот ишларини олиб бориш устувор йўналишлардан бири бўлиб қолмоқда. Шу билан бирга, соҳалар ўрганилиб, хориж тажрибаси, мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар шакллантирилган.

56-65 51 47
VINOCHILIK SANOATI KORXONALARIDA MOLIYAVIY NATIJALAR HISOBI TAHLILI VA FOYDANI OSHIRISH IMKONIYATLARI
Lazizbek Botirov

Ushbu maqolada, vinochilik sanoati korxonalarida moliyaviy natijalar hisobi, moliyaviy natijalarni tartibga solish va unda foydani oshirish, vinochilik sanoati korxonalarida moliyaviy natijalar hisobining mazmun-mohiyati, nazariy asoslari, hamda vinochilik sanoati korxonalarida foydani oshirish imkoniyatlari haqida so’z yuritilgan.

66-71 56 61
VILOYATDA DEHQON XO‘JALIKLARI FAOLIYATINING RIVOJLANISH MEXANIZMINING STATISTIK TAHLILI
Yashnarbek Ergashov

Qashqadaryo viloyatida dehqon xo‘jaligi sohasida olib borilayotgan islohotlatlar va rivojlantirish mexanizmi keng o‘rganilib, nazariy jihatlari yoritilgan. Dehqon xo‘jaligi 2011-2023-yillarda statistika agentligi asosida tahlil qilingan va takliflar keltirib o‘tilgan. Dehqon xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarish jarayonini ekonometrik modellashtirish zaruriyatining asosiy jihatlari jadval orqali yoritilgan. Dehqon xo‘jalik mahsulotlari ishlab chiqarishni rivojlantirish va boshqarishni ekonometrik modellashtirish strategiyasi nazariy jihatdan yoritilgan. Dehqon xo‘jaligi rivojlantirish kontseptsiyasi bo‘yicha o‘zlarining tahlillarini sarhisob qilingan va asosiy tushunchalar keltirilgan. Ekologik dasturlarning ushbu muammolarni hal qilish uchun yangi strategiyalar va yechimlarni izlash zarur. Dehqon xo‘jaligi va atrof-muhitni muhofaza qilish olimlarining fikriga ko‘ra, ushbu sa’y-harakatlar natijalari berilgan.

72-82 45 48
IQTISODIYOTDA GEOGRAFIK AXBOROT TEXNOLOGIYALARINI YORDAMIDA MEHNAT UNIMORLIGINI TAHLIL QILISH (NAMANGAN VILOYATI MISOLIDA)
Zulxumor Fazliddinova

Ushbu maqolada hududlarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini tahlil qilishda raqamli texnologiyalardan foydalanishning nazariy va amaliy jihatlari o‘rganiladi. GAT texnologiyalari yordamida Namangan viloyatining ijtimoiy rivojlanish ko‘rsatkichlari tendentsiyalari va dinamikasi tahlil qilindi.

83-91 45 53
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM MUASSASALARIDA KREDIT TALIM TIZIMINI JORIY ETISH ISTIQBOLLARI
Dilshoda Gafurova

Ushbu maqolada O’zbekiston Respublikasi oliy talim muassasalarida kredit talim tizimini joriy etish muammolari va istiqbollari keltirilgan. Maqolada kredit ta’lim tizimini joriy etish masalalari bo’yicha olimlarning tadqiqotlari o’rganib chiqildi, shu bilan birga oliy ta’lim muassasalari professor o’qituvchilari orasida o’tkazilgan so’rovnoma natijalari taxlil qilindi. O’zbekiston Respublikasi oliy talim muassasalarida kredit talim tizimini joriy etilish bo’yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqildi.

92-98 49 53
TURISTIK HUDUDLAR SALOHIYATI RIVOJLANISHINI BAHOLASH: NAZARIYA VA AMALIYOT
Gulnora Gulyamova

Maqolada turizmni rivojlantirish strategiyasini shakllantirish va uni amalga oshirishda hududlarning turistik salohiyatiga baho berish zaruriyatini taqozo etishi ta’kidlanib, salohiyat, turizm salohiyati va iqtisodiy salohiyat tushunchalariga berilgan ta’riflar tahlil etilgan. Hududlarning turistik salohiyatiga baho berishshda unga ikki tomonlama – ресурсга асосланган ва жараён yondashуви zarurligi ko‘rsatib o‘tilgan. Muallif tomonidan miqdoriy baho berish murakkab bo‘lgan hollarda resurs yondoshuviga asoslangan holda ekspert baholari yordamida baholash metodi taklif etilgan.

99-104 118 63
RESTORAN XIZMATLARI ISTE’MOL QIMMATDORLIGINI BAHOLASH USLUBIYATINI TAKOMILLASHTIRISH
Kamoliddin Ibodov

Maqolada restoran xizmatlarining iste’mol qimmatdorligini belgilovchi moddiy, funksional va hissiy omillarning naflilik darajasini ekspert usulda baholash taklif qilingan. Naflilik darajasining kutilayotgan va amaldagi qiymati o‘rtasidagi tafovutga ko‘ra qimmatdorlik darajasiga baho berilgan. Restoran turiga bog‘liq holda iste’mol qimmatdorligi omillarining o‘zgarib borishi asoslab berilgan.

105-112 51 40
IJARA (ISLOMIY LIZING) VA AN’ANAVIY LIZINGNING QIYOSIY TAHLILI
Gulbahor Irgasheva, Ruhiddin Zayniddinov

Mazkur maqolada islomiy moliya instrumenti ijara (lizing)ning nazariy asoslari, tashkiliy va boshqaruv tizimi hamda amalda qo’llash tamoyillari haqida ma’lumotlar berilib, shuningdek islomiy va an’anaviy lizingning bir biridan farqli jihatlari yoritib berilgan. Bundan tashqari, O’zbekistonda islom moliyasi, xususan, ijara shartnomasining amaliyoti hamda islom moliyasining ichki va tashqi investitsiyalarni jalb qilish imkoniyatlariga doir masalalar keltirilgan.

113-122 80 45
MUQOBIL MOLIYALASHTIRISH INSTRUMENTI BO'LGAN SUKUKLARGA OID ADABIYOTLAR SHARHI
O‘ktam Jiyanov, Maftuna Norboyeva

Islom moliya tizimida uning ajralmas bir qismi bo'lmish sukuk moliyalashtirish manbai aktivlarga asoslanganligi sababli an’anaviy qimmatli qog‘ozlar bozori qatorida o'zining raqobatbardoshligini koʻrsatib kelmoqda. Mazkur maqolada islom qimmatli qog'ozlari (sukuk)ning tarixi, rivojlanish tendensiyalari, davlatlar miqyosida uni chiqarish bo'yicha yo'l-yo'riqlar kabi bir qator masalalarga bag'ishlangan tadqiqotchilarning ilmiy izlanishlari ko'rib chiqilgan. Tahlillar jamlanib, maqola so'nggida bir necha qo'shimcha takliflar berilgan.

123-131 197 52
TIJORAT BANKLARIDA ISLOM DARCHALARINI SHAKLLANTIRISHNING ISTIBOLLI YO‘NALISHLARIGA OID ILMIY ADABIYOTLAR TAHLILI
O‘ktam Jiyanov, Shukrullo Sirojiddinov

Islom darchasi – an’anaviy banklar ostida islom moliyasi tamoyillari asosida faoliyat yurituvchi bankning alohida filiali, bo’limi yoki sho’ba firmasi hisoblanadi. Islom darchasi asosan islom banki faoliyati uchun huquqiy baza bo’lmagan sharoitda, ma’lum qonunlar doirasida biron bir tijorat bankiga bo’ysungan holda faoliyat yuritadi. Biz bu tadqiqotda 25 ga yaqin islom darchalariga doir yozilgan maqolalarni tahlil qildik. Tahlillarda asosan islom banki, islom darchasi va an’anaviy bank o’rtassidagi statistik tahlillar, ularning yutuqlari, kamchiliklari va xizmat ko’rsatish sifati to’g’risida ilmiy izlanish olib bordik va kerakli takliflarni berdik.

132-142 91 53
RAQAMLI PULLAR VA RAQAMLI BANK XIZMATLARI BILAN BOG‘LIQ RISKLAR HAMDA ULARNI BOSHQARISH
Zokir Mamadiyarov

Maqolada banklar faoliyatining transformatsiyalashuvi natijasida an’anaviy bank faoliyatining raqamlashuvi natijasida yuzaga kelishi va risk darajasining ortib borishi mumkin bo‘lgan bir qator risk turlari, bank mijozlari va banklarning o‘ziga qaratilgan eng keng tarqalgan kiber tahdid turlari va ularning o‘ziga xos jihatlari, banklarda risklarni boshqarishning yangi tizimlari, bank risklarini strategik boshqarish bosqichlari hamda raqamli muhitda risklarni samarali boshqarish bo‘yicha muallif yondashuvlari keltirilgan. Umuman olganda, ushbu maqola tijorat banklarining transformatsiyalashuvi va raqamlashish sharoitida yuzaga keladigan riskining ko‘p qirrali tabiati to‘g‘risida tushunchalarni beradi va ushbu keng tarqalgan risk omilini samarali boshqarish va yumshatish va banklarning barqaror o‘sishni ta’minlash uchun banklar tomonidan qo‘llaniladigan turli xil usullar haqida ma’lumot beradi.

143-154 129 79
MARKETING ASOSIDA TURISTIK XIZMATLARNI RIVOJLANTIRISHNING HUDUDIY JIHATLARI
Sanobar Matkuliyeva, Javoxir Begimqulov

Bugungi kunda jahonda turizm sohasini yanada rivojlantirish, uning makroiqtisodiy ko‘rsatkichlardagi ulushini oshirish, mamlakat hududlarida aholini yangi ish o‘rinlari bilan ta’minlash maqsadida turistik-rekreatsiya ob’ektlaridan foydalanish mexanizmlarini takomillashtirishga asos yaratadigan ilmiy tadqiqotlarga ehtiyoj ortib bormoqda. Shu jihatdan mazkur maqolada mamlakat hududlarida turistik xizmatlar bozorini rivojlantirishda marketing yondashuvining o‘rni tahlil qilingan.

155-164 52 38
YENGIL SANOAT KORXONALARIDA ICHKI AUDIT JARAYONLARI VA UNING SAMARODORLIGINI OSHIRISH ISTIQBOLLARI
Azamat Maxmudov

Maqolada auditorlik faoliyatini tashkil etishda axborot dasturiy ta’minotning ahamiyati ochib berilgan, xususan, ichki audit maqsadlari uchun tahliliy amallardan foydalanish, bunda ilg‘or xorijiy tajribalar asosida mamlakatimiz to‘qimachilik va tikuv-trikotaj korxonalarida iqtisodiy tahlilni tashkil etish bo‘yicha takliflar berilgan.

165-173 69 54
INNOVATSION SOHADA DAVLAT-XUSUSIY SHERIKLIK MUNOSABATLARINING O‘RNI VA UNI AMALGA OSHIRISH MEXANIZMI
Sherali Maxmudov, Iftixor Sherxanov

Maqolada innovatsion sektorda davlat-xususiy sheriklik (DXSH) masalalari va cheklangan resurslar sharoitida uni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari yoritilgan. DXSh sohasida milliy iqtisodiyotning innovatsion rivojlanishiga to‘sqinlik qiluvchi muammolar ko‘rsatilgan va davlat-xususiy sheriklikdan foydalanishga asoslangan O‘zbekiston iqtisodiyotining innovatsion rivojlanishini takomillashtirish mexanizmi taklif etilgan.

174-181 112 48
QAYTA IJARAGA OLISH UCHUN ASOSIY VOSITALARNI SOTISH HISOBI
Abubak Muxametov, Bahodir Matrasulov, Umurzak Chorshanbiyev, Akmal Abduvoxidov

Ushbu maqolada MHXS bo‘yicha qayta ijaraga olish uchun asosiy vositalarni sotish hisobi tartibi ko‘rsatilgan. Ushbu mavzuni muammosi shundan iboratki, sotib va qayta ijaraga olish masalasi O‘zbekiston amaliyotida hozir qo‘llanilmaydi va bizning amaliyotimizda yangi hisoblanadi. Mualliflar maqolada bu masalani misollar va buxgalterlik yozuvlar bilan batafsil ko‘rsatib chiqqanlar. Keltirilgan jadvallar mualliflar tomonidan ishlab chiqilgan. Moliyaviy holat va foyda va zararlar va boshqa umumiy daromadlar to‘g‘risidagi hisobotlar qisgartirilgan shaklda xalqaro amaliyotida qo‘llaniladigan shakllardan olingan. Masalani ochib berish uchun buxgalteriya hisobining ikki yoqlama usulidan foydalanilgan. Mualliflarning ilmiy va amaliy hissasi shundan iboratki muammoni o‘zbek sharoitiga moslashtirildi, jadval va hisobot shakllarida buxgalterlarga tanishtirdi.

182-191 80 47
DUKKAKLI DON EKINLARINING MAMLAKATIMIZ QISHLOQ XO‘JALIGIDAGI IQTISODIY AHAMIYATI VA SAMARADORLIGI
Suxrob Umarov, Alisher Qudratov

Mazkur maqolada dukkakli don ekinlarining mamlakatimiz qishloq xo‘jaligidagi ahamiyati va ulardan olinadigan maxsulotlarni samarali yetishtirish va foydalanish, iqtisodiy hajmini hududlar kesimida yuqori darajaga ko‘tarish, qishloq xo‘jaligida yer – suv resurslari tanqis bo‘lgan joylarni iqtisodiy holatini tahlil qilish va bunda hududlarda dukkakli o‘simliklarni xosildorligi oshirish mavjud muammolar hamda kamchiliklar, bu borada amalga oshirilayotgan mamlakatimizning iqtisodiy siyosati yo‘nalishlari hamda dastaklari tahlil qilingan.

192-197 100 47
ЧИЗИҚЛИ МОДЕЛЛАРДА БООТСТРАП ИШОНЧЛИК ИНТEРВАЛЛАРИ: ЧЕТ ҚИЙМАТЛАР ҲОЛАТИ
Заррух Рахимов, Нилуфар Рахимова

Чизиқли моделлардаги ишонч оралиғини баҳолаш ижтимоий фанларда катта қизиқиш уйғотди. Бироқ, ишонч оралиқларини қуришнинг анъанавий ёндашуви бир қатор тахминларга эга, шу жумладан маълумотлар тўплами ҳеч қандай ҳаддан ташқари чегараларга эга эмас. Ушбу тадқиқотда биз чизиқли моделларда жиддий чегаралар мавжудлигини муҳокама қиламиз ва ишонч оралиқларини қуришнинг муқобил усули сифатида юклаш усулини таклиф қиламиз. Намуна ҳажми кичик бўлса ёки популяция тақсимоти нормал бўлмаса, юклашнинг ишонч оралиғи анъанавий ишонч оралиқларидан устун бўлиши мумкин деган хулосага келдик. Ниҳоят, тадқиқотчиларни ушбу тадқиқот натижаларини баҳолаш учун компютер симуляциясини ишга туширишни тавсия қиламиз.

198-205 46 66
TOʻQIMACHILIK KORXONALARINI RIVOJLANTIRISHDA ZAMONAVIY STRATEGIK BOSHQARUV GʻOYALARI
Kamola Saidova

Mazkur maqolada toʻqimachilik korxonalarini strategik boshqaruvni takomillashtirish hamda xizmatni tashkil etish, boshqarish uchun texnologiya, brend, ishlab chiqilgan tizim va xodimlarning professionallik darajasini tahlili, sanoatda raqobatbardoshlikni oshirishning eng samarali usullaridan biri strategik boshqaruvining ijobiy tomonlari yoritib oʻtilgan.

206-211 52 42
INNОVАTSIОN FАОLIYАTNI SОLIQLАR АSОSIDА TАRTIBGА SОLISHNING XОRIJ TАJRIBАSI
Feruz Sаidmurоdоv

Ushbu mаqоlаdа bir qаtоr оlimlаrning fikr-mulоhаzаlаri аsоsidа innоvаtsiоn fаоliyаtgа sоliq sоlishning mоhiyаti, innоvаtsiyаning аhаmiyаti bаtаfsil оchib berilgаn. Innоvаtsiоn fаоliyаtni sоliqlаr оrqаli tаrtibgа sоlish bо‘yichа xоrijiy tаjribа hаm о‘rgаnildi.

212-222 44 48
AKSIYADORLIK JAMIYATLARIDA FAOLIYAT SAMARADORLIGINI O'LCHASHNING KENG QAMROVLI ASOSI SIFATIDA BALANSLANGAN KO'RSATKICHLAR TIZIMINI QO'LLASH
Ibroximjon Tursunaliyev

Ushbu maqolaning maqsadi balanslangan ko'rsatkichlar tizimini (BSC) ommaviy savdo kompaniyalari faoliyatini o'lchash uchun kompleks tizim sifatida qo'llashni o'rganishdir. Balanslangan ko'rsatkichlar tizimi strategik boshqaruv vositasi bo'lib, moliyaviy va nomoliyaviy ko'rsatkichlarni o'z ichiga olgan holda tashkilot faoliyatining yaxlit ko'rinishini ta'minlaydi. Ushbu tadqiqot ochiq ma'suliyatli kompaniyalar kontekstida BSC tizimining afzalliklari, muammolari va amaliy qo'llanilishini o'rganadi.

223-229 94 71
TАBIIY MОNОPОL KОRXОNАLАRNI BОSHQАRISHNING NАZАRIY JIHАTLАRI
Irоdаxon Umаrоvа

Ushbu ilmiy mаqоlаdа tаbiiy mоnоpоl kоrxоnаlаrni bоshqаrishning nаzаriy xususiyаtlаri yоritilgаn. Jumlаdаn, pоzitiv tаrtibgа sоlish, me’yоriy yоndаshuv, ijtimоiy mаnfааtlаr vа о‘zlаshtirish nаzаriyаsigа аsоsаn bоzоrdа yuzаgа kelishi mumkin bо‘lgаn hоlаtlаr, jumlаdаn mаhsulоt nаrxlаrining оshishi, kаrtel kelushuvlаr, bоzоr tаlаblаrining buzilishi, bоzоrdа yаkkа mаhsulоtni elаllаshi, bоzоr nuqsоnlаrining kelib chiqish sаbаblаri, bоzоr ishtirоkchilаri vа fаоliyаt turlаri bilаn bоg‘liq muаmmоlаr nаzаriy jihаtdаn о‘rgаnilgаn hаmdа tаbiiy mоnоpоl kоrxоnаlаrni dаvlаt tоmоnidаn tаrtibgа sоlish usullаri аsоslаb berilgаn.

230-237 38 49
INVESTITSIYALARDAN SAMARALI FOYDALANISHNING PASTDAN YUQORIGA TAMOYILINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Farzuna Uroqboyeva

Ushbu maqolada asosiy e’tibor investorlar uchun samarali qaror qabul qilishga yordam beradigan investitiyalarning pastdan yuqoriga tamoyiliga qaratilgan hamda ushbu tamoyilning investitsiyalarning yuoridan pastga tamoyili bilan farqli va o’xshash taraflari ochib berilgan. Bundan kelib chiqadiki, investitsiyalardan samarali foydalanishda pastdan yuqoriga metodini qo’llash korxonalar uchun investorlar potensialini yanada oshirishga hamda korxonaning investitsiya jozibadorligini ta’minlashga xizmat qiluvchi asosiy omillardan hisoblanadi. Maqolada ushbu jihatlar muhokama qilingan.

238-243 57 51
BANK SOHASIDA RAQAMLI MARKETING STRATEGIYALARIDAN FOYDALANISHNI EKONOMETRIK MODELLAR ASOSIDA BAHOLASH VA PROGNOZLASH
Bobur Xonturayev

Tadqiqotda raqamli marketing usullari tijorat banklarining iqtisodiy ko'rsatkichlariga, ayniqsa bank sektorining o'zgaruvchan muhitida qanday ta'sir ko'rsatishi batafsil ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda Oʻzbekistondagi ATIB Ipoteka bankining 18 yillik moliyaviy maʼlumotlaridan foydalangan holda raqamli marketing xarajatlarining koʻpayishi, xodimlarni rivojlantirishga investitsiyalarning ortishi va uning banklar daromadiga taʼsiri oʻrtasidagi bogʻliqligi o’rganildi. Tadqiqotda bank sohasida marketing strategiyalar ta'sirini bashorat qilish va baholash uchun VAR (Vector Autoregressive) va ARDL (Autoregressive Distributed Lag) modellari ishlab chiqildi. Natijalar raqamli marketing harajatlarining ortishi, bank ishchi xodimlariga qilingan investitsiyalarning o‘sishi va tijorat banklarining moliyaviy muvaffaqiyatlari o'rtasidagi kuchli bog'liqligi ochib berildi. Ushbu tadqiqot raqamli marketing samaradorligi bo'yicha kengroq munozaraga hissa qo'shadi va moliyaviy institutlar uchun marketing strategiyasi va inson kapitaliga sarmoya kiritish orqali iqtisodiy samaradorligini optimallashtirishga qaratilgan qimmatli tushunchalarni taqdim etadi.

244-253 46 39
ОZIQ-ОVQАT SАNОАTI KОRXОNАLАRI FАОLIYАTINI RIVОJLАNTIRISHDА RАQОBАT MЕXАNIZMINI TАKОMILLАSHTIRISH
Nоdirbеk Xаmrаеv

Ushbu ilmiy mаqоlаda оziq-оvqаt kоrxоnаlаri fаоliyаtini rivоjlаntirishdа bоzоrdа rаqоbаt muhitini shаkllаntirishning huquqiy tizimini tаkоmillаshtirish, sоhаdа shаffоf rаqоbаt muhitini shаkllаntirish vа xоrijiy invеstitsiyаlаr kiritish bоrаsidаgi muаmmоlаrgа е’tibоr qаrаtilgаn. Bundаn tаshqаri, оziq-оvqаt sаnоаti kоrxоnаlаri fаоliyаtidа xоrijiy invеstitsiyаlаr kirishini rаg‘bаtlаntirish, оziq-оvqаt sаnоаti kоrxоnа fаоliyаtini zаmоn tаlаblаrigа mоs hоldа mоdеrnizаtsiyаlаsh, tеxnik vа tеxnоlоgik jihаtdаn yаngilаsh, ulаr fаоliyаtini rivоjlаntirishning iqtisоdiy mеxаnizmlаrini ishlаb chiqish bо‘yichа tаklif vа tаvsiyаlаr bеrilgаn.

254-265 52 36
ТИЖОРАТ БАНКЛАРИ ФОЙДАСИНИ СОЛИҚҚА ТОРТИШ
Зафаржон Абдуллаев

Мазкур мақолада банкларнинг корпоратив фойда солиғи кўриб чиқилган. Олиб борилган эмпирик тадқиқотларда корпоратив фойда солиғини банкларнинг капитал ва мажбуриятлари структурасига, кредит леверажи ва кредит портфелларига нисбатан таъсири муҳимлиги аниқланган. Таҳлил натижасида банклар фойдасига солиқ солиш бўйича хулосалар шакллантирилган.

266-272 48 54
СУҒУРТА ТАШКИЛОТЛАРИДА ИЧКИ НАЗОРАТ ТИЗИМИНИ БАҲОЛАШ ЖАРАЁНЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Мафтунахон Абдураимова

Мақолада суғурта ташкилотларида ички назорат тизимини баҳолаш жараёнлари, ички назорат тизимини текшириш босқичлари, ички назоратни аниқлаш ва баҳолаш модели, ички назорат тизимини бошқариш мезонлари ёритиб берилган. Олиб борилган тадқиқотлар натижасида суғурта ташкилотларида ички назорат тизими самарадорлигини баҳолаш жараёнини такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.

273-282 48 47
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ELEKTRON BANKINGDA MOBIL TEXNOLOGIYALARNI TAKOMILLASHTIRISH
Matluba Abdurahmonova

Maqolada hozirgi bosqichda O‘zbekiston Respublikasining elektron bank tizimida mobil texnologiyalarni takomillashtirishning asosiy masalalari ko‘rib chiqiladi. Elektron bankingda mobil texnologiyalarni rivojlantirish bilan bog‘liq mavjud muammolar ham aniqlandi. O‘tkazilgan tadqiqotlar asosida O‘zbekiston Respublikasi elektron bank tizimida mobil texnologiyalarni takomillashtirish bo‘yicha amaliy takliflar va ilmiy tavsiyalar ishlab chiqildi.

283-290 47 48
КАМ ТАЪМИНЛАНГАН ОИЛАЛАР УЧУН НАФАҚА ВА МОДДИЙ ЁРДАМ ТАЙИНЛАШ АМАЛИЁТИ: МУАММО ВА УЛАРНИНГ ЕЧИМЛАРИ
Маъруф Алиев

Мақолада аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишда “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” АТ орқали тўланадиган нафақалар ва моддий ёрдамни тайинлаш ва тўлаш тизимидаги муаммолар, уларни бартараф этиш борасида амалга оширилган ислоҳотлар, ижтимоий нафақаларнинг тайинлаш мезонларига ўзгартишлар киритилишига доир таклиф ва тавсиялар келтирилган.

291-298 57 43
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПБУЛИКАСИ ДАВЛАТ БЮДЖЕТИНИНГ СОЛИҚЛИ ТУШУМЛАРИНИ ПРОГНОЗ ҚИЛИШ УСУЛЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Камолбек Аллаяров

Мазкур мақолада иқтисодиёт тармоқлари ва ҳудудлар бўйича солиқ салоҳиятини ҳисоблаш формулалари келтирилган, шунингдек, солиқ сиёсатини такомиллаштириш, бюджет харажатлар эҳтиёжларини тенглаштириш дастурларининг асосий жиҳатларини аниқлашда мавжуд инновацион усуллар ва услубий ёндашувларни ишлаб чиқишни такомиллаштириш, давлат молиясини бошқариш самарадорлигини ошириш мақсадида иқтисодий-математик моделлаштириш ва прогнозлашнинг кенг кўламли усулларини жорий этиш юзасидан таклифлар келтирилган.

299-305 74 42
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA KAMBAG’ALLIK MUAMMOSINI KAMAYTIRISH YO'LLARI
Sitora Amirjanova

Kambag’allik darajasi har qanday mamlakatdagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning muhim ko'rsatkichidir. Ko'pgina boshqa mamlakatlar kabi O'zbekiston uchun ham kambag’allik muammosi dolzarbligicha qolmoqda. Ushbu maqolada O‘zbekistondagi kambag’allik darajasi, uning dinamikasi, asosiy sabablari va mamlakatda kambag’allik kamaytirish bo‘yicha takliflar tahlil qilinadi. Hozirgi vaqtda kambag‘allikni qisqartirishni inson kapitali sifatini oshirish bilan birgalikda o‘rganish nafaqat jahon miqyosida, balki O‘zbekiston iqtisodiyoti oldidagi eng muhim vazifalardan biri hisoblanadi.

ЎЗБЕКИСТОН ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ИНСОН РЕСУРСЛАРИНИ БОШҚАРУВ ФУНКЦИЯЛАРИНИ РАҚАМЛАШТИРИШ
Шахноза Асадова, Абдумалик Джуманов

Ушбу тадқиқот Ўзбекистон олий таълим муассасаларида инсон ресурсларини бошқариш функцияларини рақамлаштириш ва рақамли трансформациялаш масалаларини ўрганишга қаратилган. Тадқиқот Тошкент шаҳридаги олий ўқув юртларининг кадрлар бўлими ходимлари ўртасида ўтказилган сўровнома таҳлилига асосланган. Тадқиқот натижалари ходимлар бошқаруви бўйича маълум амалиётларни ташкил қилиш ва рақамли платформаларни тадбиқ қилиш ўртасидаги боғлиқликни аниқлайди ва шу билан ушбу ишнинг илмий аҳамиятини кучайтиради.

СОЛИҚ ХАРАЖАТЛАРИ АУДИТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Комила Ахмадова

Мақолада солиқ харажатлари солиқ аудитини такомиллаштириш масалалари ёритилган. Солиқ харажатлари солиқ аудитининг назарий масалалари ўрганилиб уни такомиллаштириш бўйича таклифлар берилган.

327-331 38 38
ТЕМИР ЙЎЛ ТРАНСПОРТИ КОРХОНАЛАРИ МОЛИЯВИЙ ҲОЛАТИ ТАҲЛИЛИ
Норбўта Бабахалов

Ушбу мақолада темир йўл корхоналари фаолиятида муҳим аҳамият касб этувчи рентабеллик кўрсатгичи, унинг корхона иқтисодий-молиявий ҳолатини акс эттиришда ўрни ва бошқа кўрсаткичлар билан ўзаро боғлиқлиги таҳлил қилинди.

332-337 46 43
ТИЖОРАТ БАНКЛАРИНИНГ КРЕДИТЛАШ МЕЗХАНИЗМЛАРИГА ТАЪСИР ҚИЛУВЧИ ТАШҚИ ОМИЛЛАРНИНГ НАЗАРИЙ ТАҲЛИЛИ
Руслан Бозоров

Мақолада тижорат банклари кредитлаш механизмларининг назарий асослари, шунингдек кредит механизми билан ўзаро боғлиқлигига доир адабиётлар таҳлили келтирилган. Шунингдек, иқтисодиётда тижорат банкларининг кредитлаш механизмларига таъсир қилувчи ташқи омилларнинг назарий асослари шарҳланган ҳамда улар билан боғлиқ амалиётда эътибор қилиш лозим бўлган жиҳатлар ёритилган ҳамда тегишли хулосалар келтирилган.

338-347 48 50
КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИ НАЗАРИЙ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ
Озода Бозорова

Мақолада кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг илмий назарий асослари, долзарб муаммолари, унинг тармоқлардаги кичик бизнес субъектлари фаолияти тенденцияси ҳамда унинг самарадорлигини ошириш имкониятлари каби масалалар таҳлил қилинган. Бундан ташқари тадбиркорлик тизимини ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга алоҳида эътибор қаратилиши. Тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва янги иш ўринларини яратишга қаратилган имтиёзлар ресуслар, механизм ва енгилликлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш орқали аҳоли бандлигини таъминлаш, иқтисодиёт тармоқларида расмий банд бўлган фуқароларни рағбатлантириш келтириб ўтилган.

348-354 186 90
AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI SOHASIDA STRATEGIK BOSHQARUVNI TAHLIL QILISH BO‘YICHA METODOLIK YONDАSHUVLARNI TADQIQ ETISH
Jamoliddin Jalolov

Ushbu maqola tashkilotlarni dinamik o'zgaruvchan muhitga moslashtirish
uchun samarali strategik boshqaruv muhimligini ta'kidlaydi. Maqola mavjud uslubiy
yondashuvlarni tizimlashtirish, ularning samaradorligini baholash, xavf va imkoniyatlarni
aniqlash, shuningdek, boshqaruv tizimlarini rivojlantirish va takomillashtirish yo'nalishlarini
aniqlashga qaratilgan. Nazariy tahlil orqali muallif boshqaruv jarayonlari samaradorligi uchun
uslubiy xilma-xillikning ahamiyatini har tomonlama tushunishni maqsad qilgan

ТЎҚИМАЧИЛИК КОРХОНАЛАРИДА БИЗНЕС ЖАРАЁНЛАРНИ БОШҚАРИШ САМАРАДОРЛИГИНИ БАҲОЛАШ УСУЛИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ
Мўътабархон Джуманиязова

Мақолада тўқимачилик корхоналарида бизнес жараёнларни бошқариш
самарадорлигини баҳолаш усулини такомиллаштириш масаласи ўрганилган

362-366 52 36
САНОАТНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШДА САМАРАЛИ СОЛИҚ МЕХАНИЗМЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ЙЎЛЛАРИ
Шерзод Дусияров, Умурзоқ Чоршанбаев, Лобар Муратжанова

Мазкур мақолада саноатни модернизациялашда ва корхоналар
инвестицион фаолиятини рағбатлантиришда солиқ механизми самарадорлигини
ошириш йўларининг жаҳон тажрибаси келтирилган. Мақолада солиқ механизми, хусусан
солиқ имтиёзларининг саноатни ривожлантиришга таъсири, уларнинг натижага
йўналтирилиши ҳамда мамлакат иқтисодиёти барқарорлигини таъминлашда солиқ
имтиёзларининг самарадорлиги ва натижадорлигини кучайтириш юзасидан таклифлар
шакллантирилган

367-376 51 46
ТИЖОРАТ БАНКЛАРИНИ ХАРАЖАТЛАР ЁНДАШУВИДА БАҲОЛАШ
Хулкар Зуннунова

Мақолада тижорат банкларини хусусийлаштириш жараёнида
харажат ёндашувида баҳолашнинг аҳамияти ўрганилган ва бу ёндашув усуллари асосида
банкларни қиймати баҳоланган. Мақолада харажат ёндашувида халқаро амалиётда
қўлланиладиган усулидан мамлакатимизда қўллаш истиқболлари тадқиқ қилиниб,
тадқиқотда анализ ва синтез, қиёсий ва селектив танлаб тадқиқ қилиш ҳамда гуруҳлаш
усулларидан фойдаланилган

377-383 38 35
СУҒУРТА МАҲСУЛОТАЛАРИНИ ТАСНИФЛАШНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
Умид Имомов

Мақолада “суғурта маҳсулоти” ва “суғурта хизмати”, “суғурта
ҳимояси” тушунчалари бўйича мавжуд илмий ёндашувлар таҳлил қилинган. Суғурта
маҳсулотларини таснифлашнинг назарий асослари ўрганилган. Суғурта
маҳсулотларининг амалдаги таснифига янгича ёндашувлар, маҳсулотларнинг хар
иккила томон учун манфаатли бўлиш масалалари таҳлил қилинган

384-391 41 39
АГРАР СОҲАНИ МОЛИЯВИЙ ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШДА ХОРИЖ ТАЖРИБАСИ
Феруза Иномжонова

Мазкур мақолада аграр соҳани молиявий қўллаб-қувватлаш
масалалари кўриб чиқилган. Ривожланган мамлакатларда қишлоқ хўжалиги
маҳсулотлари ишлаб чиқарувчиларнинг давлат томонидан молиявий қўллабқувватлашнинг мавжуд инструментларнинг шарҳи келтирилган. АҚШ ва Канада
давлатлари аграр соҳани молиявий қўллаб-қувватлашнинг тўғридан-тўғри ва
билвосита усуллари таҳлил қилинган. Таҳлиллар натижасида аграр соҳани молиявий
қўллаб-қувватлаш бўйича хулосалар шакллантирилган

392-398 37 38
ТЎҚИМАЧИЛИК САНОАТИ КОРХОНАЛАРИ РИВОЖЛАНИШ МАРКЕТИНГ СТРАТЕГИЯСИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ ИҚТИСОДИЙ МЕХАНИЗМЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Равшан Исаев, Ҳамидахон Маруфова

Ушбу мақолада бозор ўзгаришларига мосланувчан тўқимачилик
саноати корхоналари ривожланиш маркетинг стратегиясини амалга оширишнинг
иқтисодий механизмларини такомиллаштириш масаласи ўрганилган

399-403 56 40
CОЛИҚ ҚАРЗИНИ УНДИРИШ МЕХАНИЗМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИНГ ЯНГИ БОСҚИЧГА КЎТАРИШ МАСАЛАЛАРИ
Кудратилла Исламов

Ушбу мақолада, юридик ва жисмоний шахсларнинг солиқ қарзини пайдо
бўлиши, жами йиллик даромадлари бўйича декларация, мол-мулк ва ер солиқларини қарз
суммасини унинг мол-мулки ҳисобидан ундиришда учраётган муаммолар ҳамда уни
бартараф этиш йўли бўйича таклиф, солиқ қарзини ундирилиш механизмини
рақамлаштириш тартиби кўрсатиб ўтилган

404-418 93 85
СУҒУРТА КОМПАНИЯЛАРИ ИНВЕСТИЦИОН СИЁСАТИНИНГ УСТУВОР ЙЎНАЛИШЛАРИ ТАҲЛИЛИ
Шухратжон Исламов

Мазкур мақолада суғурта компанияларини миллий иқтисодиётни
ривожлантиришдаги аҳамияти баён этилган. Сўнгги йилларда суғурта компаниялари
томонидан амалга оширилган суғурта операцияларига доир амалий маълумотлар
таҳлил қилинган. Хорижий давлатлар амалиётида суғурта компаниялари томонидан
инвестицион фаолиятни ишлаб чиқишнинг устувор йўналишлари тадқиқ этилган.
Суғурта компаниялари фаолиятини такомиллаштиришга доир хулоса ва таклифлар
шакллантирилган.

419-426 52 42
МАРКАЗИЙ БАНКНИНГ МАЖБУРИЙ ИҚТИСОДИЙ НОРМАТИВЛАРИ ОРҚАЛИ ТИЖОРАТ БАНКЛАРИ РЕЙТИНГИНИ БАҲОЛАШНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ
Нодир Карабев

Ушбу мақолада Марказий банклар орқали тижорат банкларини
назорат қилувчи турли нормативлар орқали уларни реййтингини баҳолаш масалалари
ўрганилган. Шунинг билан бирга турли хорижий давлатлардаги банкларни бошқариш ёки
уларни назорат қилувчи органларни иқтисодий нормативлар кўрсаткичлари орқали
банк рейтингларини баҳолашнинг турли усуллари таҳлил қилинган

427-445 48 37
МОЛИЯ ТИЗИМИГА ОИД ИЛМИЙ ҚАРАШЛАР ПАРАДИГМАСИДА МОЛИЯВИЙ БАРҚАРОРЛИК КАТЕГОРИЯСИНИНГ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ ТАЛҚИНИ: КЛАССИК ВА НЕОКЛАССИК МОЛИЯ НАЗАРИЯСИ ТАРАФДОРЛАРИ ИЛМИЙ ҚАРАШЛАРИГА ШАРҲ
Хайрилла Курбонов

Ушбу илмий мақолада молия тизимига оид илмий қарашларнинг
концептуал асослари ёритилган. Классик ва неоклассик молия назарияси
тарафдорларининг молия тизими, унинг элементлари ва молиявий барқарорликка оид
полисемантик тавсифдаги илмий қарашлари ўрганилган. Молия тизими барқарорлигига
эндоген ва экзоген омиллар таъсирида уни таъминлаш истиқболларига оид илмий
қарашлар тизимлаштирилган

446-462 55 43
ЎЗБЕКИСТОНДА БАНДЛИК ВА ТАЪЛИМ МАСАЛАЛАРИ: ДЕМОГРАФИК АСПЕКТИ
Ҳафиза Мамадалиева

Мақолада Ўзбекистон Республикасида меҳнат бозори ва таълим
хизматлари бозорининг ҳозирги тенденциялари ҳақида маълумотлар келтирилган.
Республикада таълим ривожланишининг демографик жиҳатлари ва юқори малакали
ишчи кучига бўлган талабнинг ортиб бориши кўриб чиқилади. Ўзбекистонда замонавий
таълим хизматлари бозори ва меҳнат бозори талаблари ўртасидаги мавжуд
тафовутни бартараф этиш бўйича баъзи фикрлар баён этилган. Муаллиф томонидан
меҳнат бозори ва таълим хизматлари фаолиятининг ўзига хос хусусиятлари таҳлил
қилинган. Ўзбекистон меҳнат бозорини ўрганишда унга таъсир этувчи омилларнинг
таъсири назарий жиҳатдан асослаб берилган. Уларнинг амалда намоён бўлиши меҳнат
бозори ва таълим хизматлари бозоридаги демографик жараёнлар нуқтаи назарида
намоён бўлади. Таҳлилий натижалар асосида умумий хулосалар, назарий ва амалий
тавсиялар ишлаб чиқилган

ЎЗБЕКИСТОН ИҚТИСОДИЁТИНИНГ 2017-2023 ЙИЛЛАРДА РИВОЖЛАНИШ ҲОЛАТИ ТАҲЛИЛИ
Аброрали Мамаджанов

Ушбу мақолада мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар,
уларнинг иқтисодиётга таъсири, 2023 йилда Ўзбекистон Республикасининг ялпи ички
маҳсулоти (ЯИМ), аҳоли жон бошига ҳисобланган ЯИМ ва унинг ўртача йиллик ўсиши,
иқтисодиёт тармоқларида яратилган ялпи қўшилган қиймат, охирги етти йилда ЯИМ
ўсиш суръатлари ҳамда қурилиш, хизматлар соҳаси, саноат тармоғи ҳамда қишлоқ,
ўрмон ва балиқчилик хўжалигининг ЯИМ ўсишига таъсири таҳлил қилинган

472-478 52 46
ХИЗМАТЛАР СОҲАСИ САМАРАДОРЛИГИ ВА УНИ ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ
Қулмамат Мирзаев, Мирзабек Жонузаков

Хизматлар соҳасининг кейинги тараққиёти соҳа самарадорлигини
ошириш билан бевосита боғланган. Мазкур мақолада хизматлар самарадорлигини
ошириш учун унинг хусусиятлари, ўзига хос имкониятлари ва ривожланиш шарт –
шароитлари, таьсир этувчи омиллар, ташкилий–бошқарув тизими кабиларни ҳисобга
олиш зарурлиги илмий асосланилган

479-485 87 49
BLOKCHEYNNING AUDITGA TA'SIRINI O'RGANISH
Dilobar Mirsodikova

Blockchain texnologiyasi so'nggi yillarda dolzarb mavzudir. 2019 yil 10
oktyabrda Bosh kotib Si Tszinpin birinchi marta blockchain texnologiyasini rivojlantirish
muhimligini ochiqchasiga e’lon qildi va odamlarni iqtisodiy tuzilmani o'zgartirish uchun
blockchain texnologiyasidan foydalanish to‘g‘risida o'ylashga undadi. Turli sohalar, jumladan,
yuqori texnologiyali ishlab chiqarish, raqamli moliya, ta'minot zanjirini boshqarish va Internet
mahsulotlarni yangilash va innovatsiyalarni ilgari surish uchun blokcheyn texnologiyasini
birlashtirishga intilmoqda. Xuddi shunday, blockchain texnologiyasi ham ushbu sohani yanada
rivojlantirish uchun audit sohasiga tegishli deb hisoblanadi. Ushbu maqola audit sohasida
blockchain texnologiyasidan foydalanishni ko'rib chiqad

IT-TASHKILOTLARNING INNOVATSION FAOLIYATINI BOSHQARISH MEXANIZMLARINI ANIQ KEYS MISOLIDA ISHLAB CHIQISH
Nargiza Musadjanova

Ushbu maqolada IT-tashkilotlarida innovatsion faoliyatni boshqarish
mexanizmlarini takomillashtirishga bag'ishlangan, tadqiqotlar xulosalari sifatida aniq keys
keltirilgan. Maqolada yangi texnologiyalar va boshqaruv amaliyotlarini integratsiyalashda
tashkilotlar duch keladishi mumkin bo'lgan muammolar taxlil etilgan va strategik rejalashtirish, ishni
modullashtirish, tashqi resurslardan foydalanish, hamkorlik va hujjatlarni ishlab chiqish kabi
kompleks yondashuvning muhimligini ko'rsatib o'tilgan. Muallif tomonidan innovatsiyalarni
boshqarishni optimallashtirish bo'yicha tavsiyalar berilgan, muvaffaqiyatli innovatsiyalar uchun
tashkilotda madaniy o'zgarishlar zarurligini ta'kidlangan

СОЛИҚ ТИЗИМИДА ИЧКИ АУДИТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ МАСАЛАЛАРИ
Санжар Мухамедов

Ушбу мақолада солиқ органлари тизимида ички аудитни ташкил этиш
ва такомиллаштириш масалалари ёритилган. Ички аудитни ташкил этиш амалиёти
таҳлили асосида таклифлар берилган

501-505 45 43
РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТНИНГ ХИЗМАТЛАРНИ МАРКАЗЛАШТИРИШДА ИҚТИСОДИЙ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
Ахрор Мухитдинов

Мазкур мақолада рақамлаштириш жараёнларининг иқтисодий асосга
эга концепция, илмий-назарий қарашлар ҳамда ёндошувларнинг рақамли иқтисодиёт
хизматларининг марказлаштирилишидаги аҳамияти ва ўрни борасида маълумотлар
қаламга олинган. Таъкидланишича, рақамли технологиялардан фойдаланиш
диспетчерлик хизматининг рақамли ривожланиши ва унинг хизмат кўрсатиш
сифатининг оперативлигини ошириш юзасидан такомиллашуви ўзига хос бизнесмоделларни амалиётга тадбиқ этишни тақозо этмоқда

506-513 39 35
ВАЛЮТА КУРСИ ВА ИНФЛЯЦИЯ ДАРАЖАЛАРИНИНГ ПРОГНОЗ СЦЕНАРИЙЛАРИ
Мухлиса Норбаева

Ушбу илмий мақолада мамлакатимизда валюта курсига таъсир
этувчи омиллар таҳлил қилинган. Шунингдек, Ўзбекистон мисолида миллий валюта
курси тебранишининг ҳамда ички иқтисодиётда инфляция даражасининг 2026 йилга
қадар прогноз сценарийлари амалга оширилди. Валюта сиёсатини либераллаштиришдан
кейинги даврдан, яъни 2017 йил октябрь ойидан кейинги давр статистикалари асосида
прогноз қилинди

514-521 51 44
ЎЗБЕКИСТОНДА 2024 ЙИЛГИ СОЛИҚ ҚОНУНЧИЛИК ҲУЖЖАТЛАРИГА КИРИТИЛГАН АСОСИЙ ЎЗГАРИШЛАР ТАҲЛИЛИ
Умид Нормурзаев

Ўзбекистон Республикасининг 2024 йилги солиқ қонунчилик
ҳужжатларига киритилган асосий ўзгариш ва солиқ имтиёзлари бериш тартибини
такомиллаштириш уларга янгича ёндашувларни жорий этиш орқали бозор хизматлари
ҳажмини ошириш, аҳолига янги иш ўринларини яратиш имкониятлари кенгайтириш
муҳим вазифалардан бири ҳисобланади. Шу билан бирга, Ўзбекистон солиқ тизимида
амалга оширилаётган айрим муҳим ислоҳотлар ўрганилиб, хориж тажрибаси,
мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар ишлаб
чиқилган

522-531 56 52
СТРАТЕГИК БОШҚАРУВ ҲИСОБИНИНГ ҲИСОБ-ТАҲЛИЛ ТИЗИМИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ АСОСЛАРИ
Шаҳноза Пардаева

Мазкур мақолада хўжaлик юpитувчи cубъектларда стратегик
бошқарув ҳисобининг ҳисоб-таҳлил тизимини ташкил қилиш асослари, ҳиcoб-тaҳлил
тизими дoиpacидa қaбул қилинaдигaн ҳиcoб туpлapи, хўжалик юритувчи субъектларда
стpaтегик бoшқapув ҳиcoбини тaшкил этиш бopacидaги ёндaшувлap ёритиб берилган

532-537 72 55
ЎЗБЕКИСТОНДА АЛКОГОЛЬ ВА ТАМАКИ МАҲСУЛОТЛАРИ ИШЛАБ ЧИҚАРИЛИШИ ҲАМДА РЕАЛИЗАЦИЯ ҚИЛИНИШИ ТАҲЛИЛИ
Хушвакт Раджабов

Мақолада акциз тўланадиган солиқлар акциз тўланадиган
маҳсулотлар нархига киритилади ва шу тариқа якуний истеъмолчиларга ўтказилади.
Шу билан бирга, Ўзбекистонда алкоголь ва тамаки маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва
сотиш бўйича олиб борилган таҳлиллар ҳақида умумий маълумот берилган. Тадқиқот
бозор динамикаси, меъёрий-ҳуқуқий базалар, саноат иштирокчилари ва ушбу икки
секторга таъсир қилувчи ижтимоий-иқтисодий омилларни ҳар томонлама
текширишни ўз ичига олади.
Aкциз солиғи давлат даромадларини шакллантиришда ва муайян товар ва
хизматлар истеъмолини тартибга солишда муҳим рол ўйнайди. Ушбу мақолада акциз
солиғи маъмуриятчилиги назорат механизмларини такомиллаштиришнинг асосий
йўналишлари белгилаб берилган, асосий эътибор солиқ органларида сиёсат ислоҳотлари
интеграция ва салоҳиятни оширишга қаратилган

538-546 47 45
БИЗНЕС ЛОЙИҲАЛАРИ САМАРАДОРЛИГИНИ БАҲОЛАШ АМАЛИЁТИНИ САМАРАЛИ ТАШКИЛ ЭТИШ
Жасур Раззаков

Мазкур мақолада бизнес лойиҳалари самарадорлигини баҳолаш
амалиётини самарали ташкил этиш масалаларини ўрганишда бир қатор иқтисодчи
олимларнинг изланишлари тадқиқ қилинган. Бизнес лойиҳалари самарадорлигини
баҳолашда қўлланиладиган усуллар, мазкур жараёнда лойиҳаларни ривожлантириш ва
“due diligence” амалиётидан фойдаланиш имкониятлари таҳлил қилинган. Олиб борилган
изланишлар асосида илмий хулосалар берилган

547-553 51 42
КАМЕРАЛ СОЛИҚ ТЕКШИРУВИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Асатилло Рахматов

Мақолада солиқ назоратининг таркибий қисми бўлган камерал солиқ
текширувини такомиллаштириш масалалари ёритилган. Амалиётдан олинган
маълумотлар асосида таҳлиллар ўтказилиб, камерал солиқ текширувини
такомиллаштириш бўйича таклифлар берилган

554-558 48 40
ЭРКИН ИҚТИСОДИЙ ЗОНАЛАРДА ЯНГИ ЛОЙИҲАЛАР ХАРАЖАТЛАРИ АУДИТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ
Анвар Рўзмаматов

Сўнгги йилларда Ўзбекистон Республикасида янги инвестицион
лойиҳаларнинг аҳамиятини ҳисобга олган ҳолда махсус иқтисодий зоналарни ташкил
этиш, уларни ривожлантириш, шунингдек, амалга ошириладиган лойиҳаларга
инвестицияларни жалб этиш борасида аниқ мақсадга йўналтирилган кенг кўламли
ишлар амалга оширилмоқда. Лекин махсус иқтисодий зоналарда амалга оширилаётган
янги лойиҳаларнинг барчасида ҳам кўзланган мақсадга эришилмаяпди, бундан
ташқари баъзи лойиҳалар эса ўз вақтида фойдаланишга топширилмаяпди. Бу эса,
махсус иқтисодий зоналарда амалга оширалаётган янги лойиҳаларга сарфланган
харажатлар аудитини тўғри ташкил этиш, шунингдек, аудит жараёнида
лойиҳаларнинг самарадорлигини баҳолаш нақадар долзарб эканлигини қўрсатади.
Мазкур мақолада махсус иқтисодий зоналарнинг бир тури – эркин иқсодий зоналарда
янги лойиҳалар харажатлари аудитини ташкил этиш ҳамда уларнинг
самарадорлигини таҳлилий амаллар орқали баҳолаш масалалалари ёритилган

559-568 44 34
АГРАР СОҲАДА ПИЁЗ ЕТИШТИРИШНИНГ ИҚТИСОДИЙ ЎРНИ ВА САМАРАДОРЛИГИ
Шохида Садикова

Мазкур мақолада мамлакатимиз аграр соҳасида пиёз етиштириш
технологияси ва ўзига хос хусусиятлари, унга таъсир этувчи омиллар гуруҳи ёритилган
ҳамда керакли илмий хулосалар ясалган

569-575 40 43
КАМЕРАЛ СОЛИҚ ТЕКШИРУВИНИ ТАШКИЛ ЭТИШНИНГ НАЗАРИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАСАЛАЛАРИ
Анвар Сайфутдинов

Мақолада камерал солиқ текширувини такомиллаштириш
масалалари ёритилган. Амалиётдан олинган маълумотлар асосида таҳлиллар
ўтказилиб, камерал солиқ текширувини такомиллаштириш бўйича таклифлар
берилган.

576-580 40 39
ЎЗБEКИСТОН РEСПУБЛИКАСИДА ҚИШЛОҚ ҲУДУДЛАРНИ РИВОЖЛАНИШ УСТУВОРЛИКЛАРИ
Yulduz Salimova

Ҳар томонлама барқарор ижтимоий-иқтисодий ва инновацион ўсишни
таъминлайдиган, қишлоқ аҳолиси фаровонлигини оширишга ҳисса қўшадиган Ўзбекистон
Республикасида қишлоқ жойларини ривожлантиришнинг кейинги устувор йўналишларини
белгилаш зарурлиги асослаб берилган. Қишлоқ жойларининг тизимли муаммолари
аниқланиб, уларни ҳал етиш йўллари таклиф этилмоқда. Қишлоқ ривожланишининг асосий
тамойиллари шакллантирилиб, унинг янги устувор йўналишлари таклиф этилади. Қишлоқ
ривожланишининг асосий аниқланган йўналишларини амалга ошириш учун воситаларни
танлаш катта аҳамиятга ега. Хулоса қилиб айтганда, ҳар томонлама барқарор иқтисодий
ўсишга эришиш ва қишлоқ аҳолисининг ҳаёт сифатини яхшилаш учун мамлакатда қишлоқ
хўжалигини модернизация қилиш ва қишлоқ жойларини ривожлантириш бўйича саъйҳаракатларни фаоллаштириш зарур деган хулосага келишди. Ушбу мақола тадқиқотчилар,
давлат идоралари, мутахассислар ва Ўзбекистондаги қишлоқ тараққиётига қизиққан ҳар
бир кишини қизиқтиради

INNOVATSION RIVOJLANISHNING ZAMONAVIY DUNYO MODELLARI
Munisa Sultanova

Maqola milliy innovatsion tizim modellarining xususiyatlarini, xususan, EvroAtlantika, Sharqiy Osiyo, Alternativ, Triple Helix Modelini o'rganishga bag'ishlangan. Milliy
innovatsion tizim modellarining zamonaviy tipologiyasi o‘rganilib, ularning har biriga xos
xususiyatlar tahlil qilindi. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, innovatsion rivojlanishning asosiy omillari
davlat tomonidan rag‘batlantirishning turli vositalari ekanligi to‘g‘risida xulosa chiqarildi

597-605 181 79
ЙИРИК КОРХОНАЛАРНИНГ ИНВЕСТИЦИЯ ЛОЙИҲАЛАРИНИ МОЛИЯЛАШТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ ВА УСУЛЛАРИ
Бобир Султонмуродов

Ушбу мақолада инвестиция кредити ва лойиҳани молиялаштириш
тушунчаси ва моҳияти, банкларнинг инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришдаги
хорижий тажрибаси кўриб чиқилган. Маълумки, мамлакатдаги йирик корхоналарни
молиялаштириш ЯИМ ўсиши ва барқарор иқтисодий ривожланишга ёрдам беради.
Бугунги кунда Ўзбекистон молия-банк соҳасини такомиллаштиришга катта еътибор
қаратмоқда, давлат улушига ега банклар хусусийлаштириш йўлида. Банк секторини
хусусийлаштириш жараёнида Халқаро молия корпорацияси (ХМК), Европа тикланиш ва
тараққиёт банки (ЕТТБ) ва Осиё тараққиёт банки (ОТБ) каби халқаро молия
институтлари иштирок етмоқда. Ушбу тадқиқотда инвестиция лойиҳаларини
молиялаштиришда хорижий тажрибани қўллаш имкониятлари ўрганилди

КОРХОНА ФАОЛИЯТИДАН МАНФААТДОР ГУРУҲЛАР ВА УЛАРНИНГ АСОСИЙ ВАЗИФАСИ
Абдухолик Тангиров

Мақолада менежер мартабаси ва уни эгаллашдаги фарқлар ҳамда
ўзгаришлар, корхона фаолиятидан манфаатдор гуруҳлар яъни эгаси, раҳбарият ва
ходимлар мақсад ва вазифалари таҳлил қилинган ҳамда уларнинг манфаатларини
уйгунлаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган

612-617 50 38
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA KICHIK BIZNES VA TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISHNING ISTIQBOLLI YO‘NALISHLARI
Nursuluv Tuganbekova

O'zbekistonda xususiy va kichik tadbirkorlik jadal rivojlanmoqda. Mahalliy
tadbirkorlar va investorlar uchun bir qator qulay huquqiy va iqtisodiy sharoitlar yaratilgan. Milliy
iqtisodiyotda liberallashtirish jarayoni davom etmoqda, bu iqtisodiy ko'rsatkichlarning o'sishiga
ijobiy ta'sir ko'rsatmoqda. Muvaffaqiyatli iqtisodiy rivojlanish aholi farovonligini oshirish uchun
zarur shart-sharoitlarni yaratadi. Biznes muhitini yanada takomillashtirish va yaxshilash hamda
tadbirkorlikni rivojlantirish bo'yicha chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Maqolada xususiy
tadbirkorlikning holati va rivojlanish istiqbollarini tahlil qilish natijalari keltirilgan. Xususiy
sektorni yanada rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari ham tahlil qilindi

ХАТОЛАРНИ ТУЗАТИШНИНГ ВЕКТОРЛИ МОДЕЛИ АСОСИДА ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ЭКСПОРТ ДИНАМИКАСИНИНГ СЦЕНАР ЭКОНОМЕТРИК ПРОГНОЗЛАРИ
Муниса Турдибаева

Ушбу мақолада векторли авторегрессиялар асосида экспорт
динамикасини моделлаштириш бўйича илмий адабиётларни тизимли шарҳи, шунингдек,
эконометрик моделлаштириш натижалари ва хатоларни тузатишнинг векторли модели
асосида Ўзбекистон Республикаси экспорт динамикасининг сценар прогнозлари келтирилган.
Хулоса қисмида ташқи рисклар ва ички макроиқтисодий омилларни ҳисобга олган ҳолда
республика экспорти ҳажмини оширишни таъминлаш бўйича тавсиялар берилган

СОЛИҚ ҲИСОБОТИНИНГ АҲАМИЯТИ ВА УНИНГ ТАРИХИЙ ЭВОЛЮЦИЯСИ
Гулноза Турсунова

Ушбу мақола солиқ ҳисоботининг тарихий эволюцияси ва замонавий
аҳамиятини ҳар томонлама ўрганади. У қадимий цивилизациялардан замонавий
иқтисодларгача бўлган солиққа тортишнинг келиб чиқишини кузатиб боради, асосий
босқичларни, қонунчиликдаги ислоҳотларни ва вақт ўтиши билан солиқ ҳисоботи
амалиётини шакллантирган технологик ютуқларни ўрганади. Шунингдек, солиқ
ҳисоботининг фискал бошқарув, даромадларни шакллантириш, ижтимоий тенглик,
шаффофлик ва иқтисодий ривожланишга кўмаклашишдаги аҳамияти таҳлил қилинади

634-643 37 42
МЕҲНАТ РЕСУРСЛАРИ – МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АСОСИЙ ОМИЛИДИР
Юлдуз Урунбаева

Мақолада мамлакатда аҳоли бандлиги мамлакат ижтимоийиқтисодий тараққиётининг бош омили эканлигига алоҳида аҳамияти берилган.

644-649 67 44
ЭКВИВАЛЕНТ АЙРБОШЛАШ ТАРТИБГА СОЛИНАДИГАН БОЗОР МУНОСАБАТЛАРИНИНГ АСОСИ СИФАТИДА
Анвар Усманов

Мақолада эквивалент айирбошлаш назарияси муҳокама қилинади,
олимларнинг ушбу назария бўйича турли позициялари таҳлил қилинади. Эквивалент
алмашинувнинг умумий ва махсус хусусиятлари аниқланди. Эквивалент айирбошлаш
таъминлаш ва шу асосда тартибга солинадиган бозор муносабатлари механизмини
шакллантиришнинг илмий ва амалий тамойиллари баён этилган. Тартибга солинадиган
бозор муносабатларининг методологик асослари ва моҳияти энг умумий маънода ялпи
маҳсулот қийматини ва унинг тузилишини нархнинг кодлаштирувчи тақсимловчи
элементларига айлантириш усулларини билиш, илмий тушуниш ва шакллантириш,
ишлаб чиқаришга таъсир кўрсатадиган бозор механизмининг воситаси сифатида
намоён бўлади

ПАХТА-ТЎҚИМАЧИЛИК КЛАСТЕРЛАРИДА ЭКСПОРТБОП МАҲСУЛОТЛАР ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИ КЎПАЙТИРИШДА ДИВЕРСИФИКАЦИЯЛАШ СТРАТЕГИЯСИНИ ҚЎЛЛАШ САМАРАДОРЛИГИ
Илхом Хайдаров

Мақолада пахта-тўқимачилик кластерларида экспортбоп
маҳсулотлар ишлаб чиқаришни кўпайтиришда самарали диверсификациялаш
стратегиясини танлаш масаласи ўрганилган

661-664 43 36
ИНВЕСТИЦИОН РИСКЛАР МОҲИЯТИ ВА ТУРЛАРИ
Мафтуна Хакимзада

Мақолада инвестицион рискларнинг моҳияти ва турлари бўйича
илмий қарашлар ва таърифлар келтирилган. Таърифлар асосида инвестицион рискларни
гуруҳлаштириш ва таснифлаш бўйича таклифлар берилган. Шунингдек таснифлаш
мезонлари ва бошқариш омиллари баён этилган

665-671 81 42
МОЛИЯВИЙ ИНСТРУМЕНТЛАР ҲИСОБИНИ ЁРИТИБ БЕРИШНИ ХАЛҚАРО СТАНДАРТЛАРГА АСОСАН ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Рустам Холпўлотов

Мақолада 7-сон МҲХС “Молиявий инструментлар: маълумотларни
ёритиб бериш” стандартига мувофиқ, молиявий инструментлар ҳисобини
маълумотларни ёритиб беришнинг моҳияти, мақсади, вазифаси ва қўлланиш жиҳатлари
очиб берилган. Жаҳонда сўнги йилларда молия бозорларда молиявий инструментлар
хилма-хиллиги ва динамикаси мураккаблиги кескин ошиб бормоқда. Бу эса, молиявий
инструментлар рискини оширилишига хизмат қилмоқда. Мақолада молиявий
инструментлар ҳисобининг риск турлари ва уларни ёритиб бериш тартиби очиб
берилган. Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартларини тизимида молиявий
инструментлар мавзуси энг қийин деб ҳисобланади. Молиявий инструментлар ҳисоби
маълумотларини ёритиб бериш кўп билим ва малака талаб қилади. 7-сон МҲХС
“Молиявий инструментлар: маълумотларни ёритиб бериш” стандарти маълумотни
тўғри ошкор қилиш фандан кўра кўпроқ санъатдир

672-681 74 50
ЎЗБЕКИСТОН ИҚТИСОДИЁТИДА ИПАКЧИЛИК ТАРМОҒИНИНГ ЎРНИ
Мамарасул Худойкулов

Мақолада ипакчилик саноатининг тарихий келиб чиқиши, унинг
иқтисодий ҳиссаси, ҳозирги ҳолати, бозор динамикаси, муаммолари, ривожланиш
тенденциялари ва оқибатларини кўриб чиқамиз. Илғор тажрибалар ва тавсиялар
орқали биз ипакчилик саноатининг ўтмиши, бугуни ва келажаги ҳақида кенг қамровли
тушунча бериш, унинг иқтисодий фаровонлик ва маданий меросини сақлаш сифатидаги
аҳамиятини ёритиб беришни мақсад қилганмиз

682-690 43 52
КОРХОНАЛАРДА ТИЖОРАТ РИСКЛАРИНИ БАҲОЛАШ УСЛУБИЯТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Гулмира Шарипова

Мақолада саноат корхоналарида маҳсулот харид атрибутларига кўра
самарали маҳсулот портфелини шакллантириш ва шу асосда тижорат риски
даражасини камайтириш масалалари ёритилган. Парето оптимуми бўйича харид
атрибутларининг тақсимот эгри чизиғига асосланган истеъмолчининг чекланган харид
бюджети доирасида риск туфайли йўқотиш миқдорини аниқлаш услубиятини
қўллашнинг мақсадга мувофиқлиги асослаб берилган

691-698 55 62
РАҚАМЛИ ИҚТИСOДИЁТГА ЎТИШ ШАPOИТИДА ИНВЕСТИЦИOН МЕXАНИЗМНИНГ РИВОЖЛАНИШИ
Акром Эркаев

Мақолада иқтисодий ислоҳотлар даврида миллий иқтисодиётнинг
тармоқ таркибини ўзгаришига асосий капиталга йўналтирилган инвестицияларнинг
молиялаштириш манбалари бўйича хамда технологик, тармоқ таркиби билан боғлиқ
бўлган инвестицион механизмнинг таъсири тадқиқ этилган

699-707 47 58
ЎЗБЕКИСТОНДА ХИЗМАТ КЎРСАТИШ СОҲАСИНИНГ РИВОЖЛАНИШИ, УНИНГ ИҚТИСОДИЙ АҲАМИЯТИ, СТАТИСТИК ТАҲЛИЛИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ
Гулам Эрназаров

Мақолада Ўзбекистон миллий иқтисодиётнинг энг муҳим
тармоқларидан бири ҳисобланган хизмат кўрсатиш соҳасининг аҳамияти ва унинг
ривожланиши статистик кузатувлар асосида ўрганилиб чиқилган ва унинг мазмунмоҳияти атрофлича очиб берилган. Шунингдек, ушбу соҳанинг Ўзбекистон Республикаси
миллий иқтисодиётда тутган ўрни, аҳамияти ва ЯИМдаги улуши ҳамда унинг
ривожланиш динамикаси статистик таҳлил қилинган

708-714 71 53
ЗАМОНАВИЙ ШАРОИТДА НЕФТНИ ҚАЙТА ИШЛАШ КОРХОНАЛАРИНИНГ ЛИКВИДЛИКНИ ВА ТЎЛОВ ҚОБИЛИЯТИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ
Маърифатхон Яркулова

Бозор иқтисодиёти шароитида ликвидлик ва тўлов қобилияти
корхоналарнинг молиявий-хўжалик фаолиятининг, хусусан нефтни қайта ишлашнинг муҳим
хусусиятлари ҳисобланади. Молиявий ҳолат корхонанинг рақобатбардошлигини, унинг
бизнес жараёнларидаги салоҳиятини, молиявий ва бошқа муносабатларда корхона ва унинг
контрагентларининг иқтисодий манфаатлари қай даражада ҳурмат қилинишини
белгилайди. Ликвидлик - бу активни бизнесда, иқтисодиётда сотиш ёки нархларни сезиларли
даражада ўзгартирмасдан ва қийматини озгина йўқотмасдан инвестиция қилиш
қобилияти. Енг ликвид актив-бу пул ёки нақд пул бўлиб, у дарҳол иқтисодий операцияларни
амалга ошириш, шу жумладан сотиб олиш, сотиш, қарзларни тўлаш ва шошилинч истак ва
еҳтиёжларни қондириш учун ишлатилиши мумкин. Ҳар қандай компаниянинг асоси
ликвидликдир. Ҳар бир компания учун ликвидликни ҳар томонлама баҳолаш зарур, чунки бу
келажакдаги хатти-ҳаракатларни башорат қилишга ёрдам беради. Мақолада ликвидлик ва
тўлов қобилиятининг назарий жиҳатлари кўриб чиқилади, асосий камчиликлар ва
муаммоларни баҳолашда нефтни қайта ишлаш заводи таҳлил қилинади ва молиявий
ҳолатни яхшилаш бўйича тавсиялар берилади