Jild 2 № 5 (2024): Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil

Mazkur maqolada moliyaviy risklarni boshqarish va baholashning kompaniyalar istiqbolli prognozlarini ishlab chiqishdagi ahamiyati bayon etilgan. Xalqaro amaliyotda moliyaviy risklarni baholashning standartlari va ularning iqtisodiy mazmuni tadqiq qilingan. Moliyaviy risklarni boshqarishning muhim hususiyatlariga doir xulosalari yoritilgan. Risk menejmentini takomillashtirishga doir ilmiy takli f va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan

Mamlakat iqtisodiy rivojlanishida salmoqli hissasiga ega bo‘lgan tadbirkorlik faoliyati davlat tomonidan doimiy qo‘llab-quvvatlanadi. Uning iqtisodiy xavfsizligini ta’minlashda faoliyatning iqtisodiy holatini tahlil etish, o‘ziga xos bo‘lgan iqtisodiy xavfsizlik ko‘rsatkichlarini belgilash va buning yordamida tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy xavfsizligini baholash muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy xavfsizligini ta’minlashda zaruriy ko‘rsatkichlar va faoliyatning iqtisodiy xavf darajasini baholash ilmiy tahlil etilgan.

Maqolada inson omilining transport tizimlariga ta’siri koʻrib chiqiladi. Inson xatti-harakatlari muhandislik tizimining muvaffaqiyatida hal qiluvchi rol oʻynashi isbotlangan. Shuning uchun loyihalash bosqichida odatiy inson xatti-harakati alohida e’tiborga olinishi muhimdir. Transport tizimlarini loyihalashda inson xatti-harakatlarining bir nechta variantlari taklif etiladi.

Ijtimoiy va axloqiy marketing konseptsiyasining asosiy yondashuvi maqsadli bozorlarning ehtiyojlari, istaklari va manfaatlarini aniqlash, isteʼmolchi va butun jamiyat farovonligini saqlab qolish hamda oshirishga qaratilgan samarali usullar bilan kerakli darajada qoniqishni taʼminlashdir. Ijtimoiy va axloqiy marketing konseptsiyasini amalga oshirish uchta omilning muvozanatini talab qiladi: ishlab chiqaruvchi tashkilotning foydasi (sanoat, davlat), sotib olish ehtiyojlari va jamiyat manfaatlari. Shuningdek, axloqiy marketing beshta asosiy tamoyili mavjud. Axloqiy marketing boʻyicha keltirib oʻtilgan asosiy prinsiplarga moslik holatini barcha korxonalar amaliyotida foydalanish holatini tahlil qilish uchun baholash metrikalarini tuzish talab etiladi.

Qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish orqali soha samaradorligini oshirish O‘zbekistonda hukumat tomonidan amalga oshirilayotgan agrar sioyasatning asosini tashkil qiladi. Shundan kelib chiqqan maqolada qishloq xo‘jaligini raqamlashtirish orqali soha samaradorligini oshirish masalalari muhokama qilingan

Transport tizimi milliy iqtisodiyotni rivojlantirishda muhim omillardan biri hisoblanadi. Bu maqolada transport tizimi ommaviy tovar ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, zamonaviy transport tomonidan ta’minlangan uzoq (deyarli cheksiz) masofalarga katta hajmdagi tovarlarni muntazam ravishda har qanday ob-havo sharoitida tez va xavfsiz yetkazib berish orqali savdo, sanoat o‘sishi, bandlik va mintaqaviy rivojlanishga qo‘shadigan hissasi tahlil qilingan. Bundan tashqari maqolada, transport turlarining ustunlik va kamchilik tomonlari hamda ularning tashqi savdo hajmidagi ulushlari tahlili olib borilgan. So‘ngra temir yo‘l transportining eksport salohiyatini oshirishdagi ro‘li aniqlab berilgan hamda temir yo‘l transportini rivojlantirish uchun takliflar ishlab chiqilgan

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot va elektron tijorat infratuzilmasini rivojlantirish mexanizmlari o‘rganilgan bo‘lib, bugungi kunda xar bir sohaga kirib borayotgan elektron tijorat va raqamli iqtisodiyotning asosiy jihatlari tahlil qilingan.Ma’lumki, raqamli iqtisodiyotning asosiy resursi boshqa turdagi resurslar kabi tugamaydigan, undan cheksiz ko‘p foydalanish mumkin bo‘lgan axborotdir. Internet global tarmoq bo'lib, unda resurslardan foydalanish sohasi cheklanmagan, shuningdek bulutli texnologiyalar tufayli ularni saqlash imkoniyati mavjud.

Bugungi kunda jahon bozorida raqobatning tobora kuchayib borishi sharoitida innovatsion faollik darajasini oshirishga venchur kapitalidan foydalanish dolzarb ahamiyatga ega bo‘lmoqda. Shundan kelib chiqqan holda, ushbu maqolada innovatsion rivojlanish bilan venchur kapitali o‘rtasidagi bog‘liqlik ilmiy-nazariy jihatdan yoritilib, unga ta’sir etuvchi omillar atroflicha yoritib berilgan.

Maqolada qishloq xoʻjaligida yetishtiriladigan dorivor oʻsimliklar zamonaviy tibbiyot va farmatsevtikada muhim oʻrin tutadi. Biroq, ularning bozordagi samaradorligini sotish mexanizmlarini takomillashtirish orqali sezilarli darajada oshirish mumkin. Dorivor o'simliklarni sotish samaradorligini oshirish metodologiyasi bir qator asosiy bosqichlarni o'z ichiga oladi. Maqolada bu kabi masalalar ilmiy va amaliy tomonlari haqida ma’lumotlar keltirilgan

Turizm sanoati sayohatchilarga ajoyib xizmatlar va taassurotlarni taqdim etishda ko'p jihatdan sohada xizmat ko‘rsatuvchi ishchi kuchining malakasi va ularning xizmat sifatiga usviy bog‘liq hisoblanadi. Shu sababli kadrlar tayyorlashning mustahkam tizimi xodimlarning turizm sohasining o‘zgaruvchan talablari, xalqaro standartlar hamda sayyohlarning ehtiyojlarini qondirish uchun zarur ko‘nikma va bilimlarga ega bo‘lishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Biroq, bunday o'quv dasturlarining samaradorligiga turli omillar ta'sir ko'rsatishi mumkin. Ushbu tadqiqot ishimizda turizm sohasida kadrlar tayyorlash tizimining sifatiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan bir nechta jihatlar o'rganiladi. Empirik dalillar va nazariy asoslarga asoslanib, maqolada turizm sohasidagi xodimlarning ish faoliyatini va tashkilot muvaffaqiyatini oshirish uchun o'qitish tizimlarini optimallashtirish va zamonaviylashtirish imkoniyatlari va strategiyalari haqida tushuncha va tavsiyalar beriladi

Ushbu keng qamrovli maqolada O‘zbekistondagi ishsizlik vaziyatiga alohida e’tibor qaratilgan holatda muhokama qilinadi. Maqolada ishsizlikning iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlari, uning sabablari hamda shaxs va jamiyatga ta'siri o'rganiladi. Unda statistik ma’lumotlar asosida O‘zbekistondagi ishsizlik darajasining chuqur tahlili va kelajakdagi tendensiyalarning prognozi taqdim etilgan. Bundan tashqari, maqolada strategik rejalashtirish va aralashuv zarurligiga oydinlik kiritib, muammoni hal qilish uchun bir qator profilaktika choralarni ham taklif qiladi. Maqolada mavzuning yaxlit ko‘rinishini taklif qiluvchi miqdoriy va sifat tadqiqot usullarining kombinatsiyasini ifodalaydi

Maqolada mamlakatimizda barqaror iqtisodiy o‘sishni ta’minlash va ijtimoiy infratuzilmaning rivojlanishi tadqiq qilingan. O‘zbekiston Respublikasi Barqaror rivojlanishning milliy maqsad va vazifalaridan kelib chiqqan holda respublikamizda, shuningdek Sirdaryo viloyatida aholi turmush farovonligini yanada oshirishga qaratilgan ustuvor yo‘nalishlar asoslangan, muallifning tavsiyalariilgari surilgan

Ushbu maqolada hududlarning soliq potensialiga ta’sir etuvchi makroiqtisodiy ko’rsatkichlar tahlil qilingan. Hududlarni soliq potensialini oshirishga doir budjet-soliq siyosatiga doir chora-tadbirlar tizimi, hududlarni soliq to’lay olish qobiliyati, ularni oshirish va soliqlarni undirish jarayonida sodir bo’ladigan munosabatlar xorij tajribasi asosida yoritib berilgan.

Mazkur maqolada O`zbekistonda aholini takror barpo etishning tabiiy harakatini o‘rganish hamda ko‘rsatkichlarini tahlil qilishga ois statistik ma’lumotlar keltirib o‘tilgan. Shuningdek, aholini takror barpo qilishda aholi dinamikasi, tug‘ilish va o‘lim, ayollar va erkaklar soni, mehnatga layoqatlilar qamrovi koeffisienti kabi omillar asosida o‘rganilgan tadqiqot natijalari xususida fikr-mulohazalar bildirib o‘tilgan

Ushbu maqolada oliy ta'lim muassasalarini moliyalashtirish tizimini barqaror boshqarish strategiyasi sifatida moliyaviy monitoringning mumkin bo'lgan natijalari tahlili, bugungi kun talablarini inobatga olgan holda oliy ta'lim muassasalarini moliyalashtirish jarayonini rivojlantirishga yordam berish yo'llari ko’rib chiqildi

Maqolada mamlakatimizdagi sanoat tarmog’ining o’zgarish tendensiyasi va uning yalpi ichki mahsulotdagi hissasini oshirish imkoniyatlari atroflicha o’rganilgan. Bunda sanoat mahsuloti o’sish sur’atiga ta’sir ko’rsatuvchi 25 turdagi ko’rsatkichlarning 6 yillik dinamikasi panel ma’lumotlari sifatida tanlab olinib, 4 xil model bo’yicha parametr qiymatlari aniqlangan va ularning iqtisodiy mazmuni tushuntirilgan.

Atrof muhitning ifloslanishi va iqtisodiyot butun insoniyat tarixi davomida bir-biri bilan chambarchas bog'langan. Ushbu tadqiqotning maqsadi havoning ifloslanishi va O'zbekiston iqtisodiyoti o'rtasidagi dinamik bog'liqlikni aniqlashdir. Bundan tashqari, u iqtisodiy o'sishni ta'minlashda emissiyalarni kamaytirish uchun eng samarali siyosat variantlarini aniqlash uchun Atrof-muhit Kuznets egri chizig'ining (EKC) mavjudligini o'rganishga intiladi. Ushbu tadqiqot o'z maqsadlariga erishish uchun Bayer-Hanck Cointegration testi va Granger Causality testlaridan foydalanadi. Bayer-Hanck kointegratsiyasining mavjudligi havoning ifloslanishi va iqtisodiy o'sish o'rtasidagi mustahkam bog'liqlikni ko'rsatadi. Bundan tashqari, Granjer sabab-oqibatlilik testi iqtisodiy o'sish va havoni ifloslantiruvchi uchta omil o'rtasida sababiy bog'liqlik mavjudligini ko'rsatadi, muhimlik darajasi 0,05. Ushbu tadqiqot havoni ifloslantiruvchi moddalar va iqtisodiy o'sish o'rtasidagi munosabatlarni o'rganish orqali joriy adabiyotdagi bo'shliqni bartaraf etishga intiladi. U EKC gipotezasini va havo ifloslanishining O'zbekistonning iqtisodiy o'sishiga ta'sirini o'rganishga harakat qiladi.

Maqolada xizmatlar sohasi xizmatlari tasniflagichi modeli asosida O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish korxonalarining raqamli platformasini tashkil etish tizimi bo‘yicha tashkiliy mexanizmlari ko‘rsatib o‘tilgan

Ushbu maqolada O‘zbekiston to‘qimachilik tarmog‘ini iqtisodiy rivojlantirishda investitsion imkoniyatlardan foydalanish yo‘nalishlari keltirilgan

Soʻngi yillardagi Oʻzbekistonda amalga oshirilayotgan keng koʻlamli maʼmuriy islohotlar natijasida davlat fuqarolik xizmatchilarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini uzluksiz oshirib borishga alohida eʼtibor qaratilmoqda. Shu oʻrinda, boshqaruv kadrlarining salohiyatini oshirish jarayoniga innovatsion texnologiyalarni tatbiq etish, ular uchun qulay shart-sharoitlar yaratish hamda istalgan vaqtda va joyda oʻzlari ustida mustaqil ishlashlari uchun virtual muhitni yaratish muhim sanaladi. Shularni inobatga olgan holda, ushbu maqolada raqamli texnologiyalar, jumladan sunʼiy intellekt texnologiyalarining taʼlim jarayonlaridagi imkoniyatlari boʻyicha ilgʻor xorijiy davlatlar tajribasi tahlil qilinib, bunday zamonaviy texnologiyalarni boshqaruv kadrlarining kompetensiyalarini baholash, ularning salohiyatidan kelib chiqib individual yondashish va kompetensiyalarini doimiy rivojlantirib borish mexanizmi ishlab chiqilgan, shuningdek, uni amaliyotga tatbiq etish boʻyicha taklif va tavsiyalar keltirilgan

Maqolada tadbirkorlik faoliyati eksportini rivojlantirishda raqamli platformalardan foydalanishning hozirgi holati iqtisodiy jihatdan tahlil qilinib, tadbirkorlik subyektlari tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi va turlari haqidagi ma’lumotlarning yagona bazasini yaratish, tadbirkorlik va innovatsion sohadagi istiqbolli loyihalarni moliyalashtirish mexanizmlarini rivojlantirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan

Boshqaruv samaradorligini oshirish ko‘p jihatdan boshqaruv xodimlarining mehnatini munosib baholash masalalariga bog‘liq. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada boshqaruv samaradorligini baholash ko‘rsatkichlarini joriy qilish masalalari muhokama qilingan.

Maqola logistikaning nazariy asoslari va uning jahon iqtisodiyotidagi o’rniga bag’ishlangan bo’lib, mavzu doirasida iqtisodchi olimlarning tadqiqotlari o’rganilgan. Logistika iqtisodiy o'sish va rivojlanishning asosiy omili ekanligi asoslanib, mavzu yakunida xulosa shakllantirilgan.

Ushbu maqola islomiy qimmatli qog‘ozlarni O‘zbekiston moliya bozoriga joriy etish imkoniyatlari va muammolari o‘rganildi. Shariat tamoyillariga mos keladigan islomiy qimmatli qog‘ozlar an’anaviy moliyaviy vositalarga muqobil bo‘lib, turli jahon bozorlarida muvaffaqiyatli joriy etilgan. Ushbu tadqiqot mamlakatning o‘ziga xos iqtisodiy, madaniy va tartibga solish muhitini hisobga olgan holda O‘zbekistonda bunday amalga oshirishning maqsadga muvofiqligi tahlil qilinadi. Tadqiqot ishida mavjud me’yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish va moliyaviy infratuzilmani rivojlantirish muhimligini ta’kidlanadi. Mavjud muammolarni hal qilish orqali O‘zbekiston islomiy qimmatli qog‘ozlarni joriy etishdan foyda ko‘rishi mumkin, bu esa yanada inklyuziv va diversifikatsiyalangan moliya bozoriga olib keladi

Ushbu ilmiy mаqolаdа iqtisodiyotni modernizаtsiyаlаsh shаroitidа bozor infrаtuzilmаlаrining аhаmiyаti, jumlаdаn oziq-ovqаt mаhsulotlаri ishlаb chiqаruvchi korxonаlаr fаoliyаtigа infrаtuzilmаning tаʼsiri koʻrib chiqilаdi. Shuningdek, iqtisodiyotdаgi tаrkibiy oʻzgаrishlаr, uning yetаkchi tаrmoqlаrini modernizаtsiyа qilish vа yаngilаsh hаmdа infrаtuzilmа tаrmoqlаrini kengаytirish, oziq-ovqаt sаnoаti tаdbirkorligi infrаtuzilmаsi boʻyichа moliyа, sugʻurtа, lizing vа bаholаsh kompаniyаlаri kаbi boʻgʻinlаrdа аmаlgа oshirilgаn yаngilаnishlаr hisobigа hаm rivojlаntirish boʻyichа tаklif vа tаvsiyаlаr berilgаn

Maqolada hududlar ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini barqarorligini ta’minlash bo‘yicha Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasini amalga oshirishda mahalliy budjet daromadlarining hududlar bo‘yicha ahamiyatini oshirishning dolzarbligi asoslangan va bog‘liq muammolarni hal etish bo‘yicha amaliy taklif va xulosalar keltirilgan

Maqolada O‘zbekistonda tadbirkorlik subyektlarining barqarorlik reytingini joriy etilishi hamda soliq tizimida amalga oshirilayotgan ayrim muhim islohotlar, barqarorlik reytingini xorij mamlakatlar tajribasi, reytingni aniqlash ko‘rsatkichlari va baholash metodikalari hamda uning mezonlaridan samarali foydalanish bo‘yicha tadqiqotlar olib borilgan va sababchi omillar tahlil qilinib, ilmiy-amaliy xulosa va takliflar ishlab chiqilgan

Dunyoning koʻplab rivojlangan mamlakatlari iqtisodiyotni tartibga solishda fiskal va monetar siyosatdan foydalanishadi. Hozirgi kunda har bir soha va tarmoqlarda raqam-lashtirish tendensiyasi rivojlanib bormoqda va bu holat soha va tarmoqlarning takomillashishiga hamda samaradorligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Maqolada iqtisodiyotning asosiy richaglaridan biri bo‘lgan fiskal siyosat va uning turlari hamda vositalari haqida ma’lumotlar keltirilgan bo‘lib, mamlakatlar nima sababdan fiskal siyosatdan foydalanishlari yoritilgan. Shuningdek, fiskal tizimni raqamlashtirishning ahamiyati haqida fikr-mulohazalar keltirilgan

Ushbu maqolada bugungi kunda dunyo iqtisodiyotining integratsiyalashuvi jarayonida O‘zbekistonda moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga (MHXS) o‘tishning dolzarbligi va ahamiyati haqida so‘z yuritilgan. Shuningdek, BHMS asosida tuzilgan moliyaviy hisobotlarni MHXSga muvofiq uyg’unlashtirish masalalari, transformatsiya qilish bosqichlari keltirib o‘tilgan hamda milliy standartlar va xalqaro moliyaviy hisobot standartlari o‘rtasidagi farqlar tahlil qilingan

Ushbu maqolada xalqaro savdoning mamlakat iqtisodiyotiga tutgan o’rni va ahamiyati, xalqaro savdoda elektron tijoratni joriy etish istiqbollari, elektron tijoratni jariy etishdagi muammolar, imkoniyatlar, bu borada xorijiy olimlarning ilmiy-nazariy va amaliy qarashlari, tahlil qilingan. Xalqaro savdoda elektron tijoratni joriy etishdagi muammolarga tegishli tartibda xulosa va takliflar keltirib o’tilgan

Чизиқли моделлар икки ёки ундан ортиқ ўзгарувчилар ўртасидаги муносабатни кўрсатиш учун ишлатиладиган кучли економетрик восита бўлган. Кўпгина тадқиқотлар, шунингдек, чизиқли бўлмаган ҳолатлар учун чизиқли яқинлашувдан фойдаланади, чунки у ҳали ҳам ҳақиқий натижаларни кўрсатиши мумкин. ОЛС усули боғлиқ ва мустақил ўзгарувчилар муносабатларининг чизиқли бўлишини талаб қилади, гарчи кўплаб тадқиқотлар ҳатто чизиқли бўлмаган ҳолатлар учун ҳам ОЛС яқинлашувидан фойдаланади. Ушбу тадқиқотда биз чизиқли регрессияларда, агар муносабатлар чизиқли бўлмаса, интервалларни баҳолашнинг муқобил усули, юклаш усулини киритамиз. Маълумотлар чизиқли бўлмаган муносабатларга ега бўлса, биз анъанавий ва юклаш ишонч оралиқларини солиштирамиз. Ҳақиқий параметрларни билишимиз кераклиги сабабли, биз симуляция тадқиқотини ўтказамиз. Тадқиқот натижаларимиз шуни кўрсатадики, агар хато атамаси ноодатий шаклга ега бўлса, юклаш оралиғи тақсимот тахмини ва кенгроқ интервалли кенглиги туфайли анъанавий усулдан устун бўлади.

Sug‘oriladigan yerlardan samarali foydalanish qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini barqaror rivojlantirishning muhim asosi hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda, mazkur maqolada muayyan bir hudud, Sirdaryo viloyati misolida sug‘oriladigan yerlardan foydalanish samaradorligini oshirish masalalari muhokama qilinadi.

Ushbu maqolada mamlakatimizda so‘ngi yillarda turizm sohasini rivojlantirish maqsadida davlat tomonidan ajratilayotgan mablag‘lardan samarali foydalanish ahamiyati hamda uning turistlar sonini oshirishdagi roli o‘rganilgan. Shuningdek, budjetdan tashqari turizmni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan targ‘ibot ishlarini tashkil etish mexanizmlari tadbiq etilgan

Mаqоlаdа О‘zbekistоn iqtisоdiyоtidа xizmаt kо‘rsаtish sоhаsining tutgаn о‘rni, uning hоlаti vа rivоjlаnishi stаtistik nuqtаyi nаzаrdаn tаhlil qilingаn. Shuningdek, iqtisоdiyоtni mоdernizаsiyа vа diversifikаsiyа qilish shаrоitidа xizmаtlаr sоhаsidа yuz berаyоtgаn tаrkibiy о‘zgаrishlаr bаyоn qilingаn. Xizmаt sоhаsini rivоjlаntirish bоrаsidа tаkliflаr bildirilgаn vа xulоsаlаr qilingаn

Ushbu tadqiqot CО2 emissiyasi, energiya iste'moli, YaIM, YaIM kvadrati va O'zbekistonda 1990 yildan 2022 yilgacha bo'lgan to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganadi. Kointegratsiya mavjudligini tasdiqlash uchun avtoregressiv taqsimlangan kechikish (ARDL) modeli qo'llaniladi. bog'liq o'zgaruvchilarning mustaqil o'zgaruvchiga qisqa muddatli va uzoq muddatli ta'sirini o'rganish uchun ishlatiladi va nihoyat, vektor xatolarni tuzatish usuli (VECM) o'zgaruvchilar o'rtasidagi sabab-oqibat munosabatlarini aniqlash uchun ishlatiladi. Bizning tadqiqotimizda energiya iste'moli va to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar koeffitsientlari 10% darajasida sezilarli bo'ldi. YaIM va YaIM2 ahamiyatsiz o'zgaruvchilar ekanligi ko'rsatildi. Energiyadan foydalanish CО2 emissiyasiga foydali ta'sir ko'rsatadi, ammo TTXI salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bundan tashqari, sabab-oqibat tahlili orqali YaIM va YaIM2 CО2 emissiyasiga bilvosita ta'sir ko'rsatishi aniqlandi. Energiya iste'moli va to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar YAIM va YaIM2 ta'sirida bo'lib, keyinchalik to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar CО2 emissiyasi orqali uzatiladi Qayta tiklanadigan energiyani keng miqyosda qo'llashni rag'batlantirish uchun federal hukumat investitsiya siyosati, soliq kreditlari, tartibga solish choralari, davlat siyosati, tadqiqot va ishlanmalar va bozor tendentsiyalarini tezlashtirishi kerak.

Ushbu maqolada kichik biznes subyektlari faoliyatini kreditlash jarayonlariga ta’sir ko‘rsatuvchi muammoli holatlar tadqiq etilgan. Hududlarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini kreditlashning samaradorligini oshirish jarayonlarining tizimli rivojlanish xususiyatlari bilan bog‘liq mutanosibli holatlar o‘rganilgan. Kichik biznes subyektlari faoliyatini kreditlash mexanizmining hududiy asoslarini takomillashtirishga doir ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar shakllantirilgan.

Qisqa muddatli sukuk bu so’ndirilish muddati bir yil ichida amalga oshiriladigan islom qimmatli qog’ozi hisoblanadi. Mazkur maqolada islom qimmatli qog'ozlari (sukuk)ning qisqa muddatli turi, qisqa muddatli sukuk emissiyasining yillar kesimidagi tahlili, o’sish va kamayish tendensiyalarining sabablari kabi bir qator masalalarga bag'ishlangan holda statistik tahlil qilingan. Statistik tahlilda xalqaro islom moliya bozori (IIFM)ning sukuk to’g’risidagi yillik hisobotlaridan foydalanilgan. Tahlillar jamlanib, maqola so'nggida bir necha qo'shimcha fikrlar berilgan.

Ushbu maqolada mehmondo‘stlik sanoatidagi innovatsion texnologiyalar va ularning turizmni rivojlantirishdagi roli baholangan. Tadqiqot jarayonida xalqaro tajriba tahlil etilgan va innovatsion texnologiyalarni mamlakatimizda tadbiq etish hamda istiqbolli yo‘nalishlar ishlab chiqilgan. Shuningdek, turizmdagi innovatsion texnologiyalar yordamuda turistik tashkilotlarning xizmatlar sifatini oshirish va turistlarni jalb qilis strategiyalarini rivojlantirishni nazarda tutadi.

Ekologik risklar nafaqat ijtimoiy hayotga xavf soladi, balki xoʻjalik yurituvchi subyektrlarda katta moliyaviy yoqotishlarga sabab boʻladi. Ushbu sohada “yashil” moliyaviy instrumentlarni joriy qilinishi moliyaviy risklarni kamaytirish instrumenti sifatida maydonga chiqadi. Maqolada “yashil” iqtisodiyotga oʻtish istiqbollari, “yashil” moliyalashtirish tushunchasiga oid qarashlar, rivojlanish tendensiyalari, va “yashil” moliyalashtirishni tashkil etishda vujudga kelishi mumkin boʻlgan moliyaviy risklar va “yashil” moliyaviy instrumentlar orqali bartaraf etishi koʻzlangan moliyaviy risklar tahlil qilingan

Ushbu maqolada turizm sohasi rivojlanishida viloyatlararo o‘zaro bog‘liqlik hamda viloyatlararo tenglik darajasi o‘rganib chiqilgan. Buning uchun menmonxona sanoati o‘rganilib, mehmonxonalarning viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ko‘rib chiqildi. Bundan tashqari sayyohlik agentliklari va tashkilotlari o‘rganib chiqilib, ularning ham viloyatlararo taqsimlanganlik darajasi ham ko‘rildi. Shu bilan bir qatorda, yuqorida ta’kidlangan turizmning asosiy segmentlariga talabni yaratish uchun avvalambor mavjud resurslarga e’tibor berish va yangi zamonaviy resurslarni yaratish dolzarb mavzu sifatida ko‘rildi. Resurslarni son va sifat jihatdan oshirish uchun esa har bir viloyatning salohiyatidan kelib chiqgan holda bir qator takliflar berib o‘tildi.

Ilmiy maqolada qurilish materiallari sanoati korxonalarini rivojlantirish mexanizmining mazmuni va mohiyati ko ‘rsatib berilgan. Jumladan, elementlarini integrasiyasini ta’minlash tashkiliy tuzilmalarda va korxona raqobatbardoshligini ko‘tarish; samarali ishlab chiqarishni tashkil etish maqsadida o‘z-o‘zini boshqarish va elementlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqani ta’minlash; innovasion tavakkalchilik asosida ishlab chiqarish omillarini doimiy kombinasiyasini yaratish uchun barqaror turtki berish; korxona ichki va tashqi muhitini barqarorligini oshirish, shuningdek, korxonalar liberalligi va samarali rivojlanishini ta’minlash asoslangan

Jahon iqtisodiyoti taraqqiyotining hozirgi bosqichida hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan barqaror holda rivojlantirishga yordam beruvchi iqtisodiy siyosat xususiyatlarini ishlab chiqish va ularni real hayotga tubdan tatbiq etish kun sayin muhim ahamiyat kasb etib bormoqda. Iqtisodiyot tarmoq va sohalariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish imkoniyatlarini oshirish, sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, ishlab chiqarishga ilg‘or xorijiy texnika va texnologiyalarni joriy etish ko‘p jihatdan maxsus iqtisodiy hududlar, shu jumladan kichik sanoat zonalarini tashkil qilish bilan uzviy bog‘liq. Shundan kelib chiqqan holda, tanlangan tadqiqot mavzusi bugungi kun uchun dolzarb ahamiyat kasb etadi.

Mazkur maqolada ekologik noxush bo‘lgan hududlarga inestitsiyalarni ko‘proq jalb qilish va bunda mavjud muammolarni bartaraf etish to‘g‘risida xorijiy mamlakatlar, jumladan, Rossiya va Qozog‘iston respubliklari tajribalari o‘rganilgan. Xorijiy mamlakatlar tajribasidan kelib chiqqan holda mamlakatimiz iqtisodiyotida amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan chora-tadbirlar bo‘yicha xulosa va takliflar ishlab chiqilgan

Ushbu maqola O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida kadrlar boshqaruvining dolzarb jihatlarini tahlil qiladi. Mualliflar ushbu mamlakatning tibbiy tizimi kontekstida malakali mutaxassislarni yollash, o‘qitish va saqlash jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganadilar. Maqolada ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar, madaniy xususiyatlar va sog‘liqni saqlashni rivojlantirishning milliy strategiyalari kabi xodimlarni boshqarish samaradorligiga ta’sir qiluvchi omillar ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimida xodimlarni yollashning mavjud strategiyalari, o‘qitish dasturlari va ularni saqlab qolish chora-tadbirlari tahlil qilinadi, shuningdek, ularni mamlakatning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar taklif etiladi. Tadqiqot natijalari tibbiy yordam sifati va xodimlarning qoniqishini oshirish maqsadida O‘zbekiston tibbiyot sohasida kadrlarni boshqarishning yanada samarali strategiyalarini ishlab chiqishda foydali bo'lishi mumkin

Ushbu maqolada aksiyadorlik jamiyatlarini transformatsiya qilish orqali iqtisodiy samaradorlikni oshirish yo'nalishlari tahlil qilinadi. Iqtisodiy samaradorlik ko'rsatkichlari bank aktivlari, aholi depozitlari va kredit investitsiyalarining o'sishi bilan bog'liqligi ko’rsatib berilgan.

Mazkur maqolаda Respublikadagi aholi uy-joylarida yong`in risklarining ekspertizasini amalga oshirish, xavfsizlik uskunalarini o‘z hisobidan o‘rnatish, xavfsiz eshiklar xaridi imkoniyatlari hamda favquloddagi vaziyatlarda qarorlar qabul qilish natijasida yong`in risklarini boshqarish amaliyoti o`rganilgan. Unda respublikaning 3002 ta tasodifiy tanlab olingan aholi turar joylari ob’yekt qilib olingan. Tadqiqot statistik ma`lumotlari Goolge form onlayn tarzda ijtimoiy so`rovnoma savollarini asos qilib olingan. Adabiyotlar sharhida mavzuga oid xorijiy olimlar qarashlari tadqiq etilgan. Ekonometrik modellashtirish jarayonida Ologit modeli Stata 18.0 dasturidan foydalanilgan. Tahlillar so‘nggida regressiya modeli sifatini tekshirishda linktestdan foydalanilgan. Turar joylarida yong‘in risklarini boshqarishda o‘z hisobidan uskunalar xaridi va xavfsiz eshiklar xaridi statistik jihatdan ahamiyatli bo‘lib topilgan

Мақолада иқтисодий барқарорликни таъминлаш масалалари ҳамда иқтисодчи олимлар томонидан ушбу кўрсаткични аниқлаш бўйича ишлаб чиқилган ёндашувлар ўрганилган. Шунингдек, тадқиқ этилган маълумотлар асосида саноат корхоналарида иқтисодий барқарорликни баҳолаш тизими таклиф этилган

Мазкур мақолада эркин иқтисодий зоналар (ЭИЗ) тушунчаси, уларни ташкил этиш ва улардан фойдаланиш усуллари, эркин иқтисодий зоналар инвестицион фаоллик ва инвестиция фаолиятини рағбатлантиришнинг самарали шаклларидан бири эканлиги тўғрисида маълумотлар берилган. Шунингдек, алоҳида ҳудудлар ва умуман мамлакат иқтисодиётининг барқарор ўсишига кўмаклашувчи маҳаллий ва хорижий инвесторларни кенг жалб этиш асосида инвестиция фаоллигини ошириб бориш тўғрисидаги маълумотлар таҳлил қилинган

Maqolada turizm sohasida sun'iy intellektdan (AI) foydalanish istiqbollari muhokama qilinadi. AI sayohat sanoatini sezilarli darajada o'zgartira oladigan keng ko'lamli vositalar va texnologiyalarni taklif etadi. Maqolada sun'iy intellektdan foydalanish bo'yicha ijobiy va salbiy tajribalar tahlil qilinadi, muvaffaqiyatli xalqaro loyihalar misollari ko'rib chiqiladi va sun'iy intellektni amalga oshirish bilan bog'liq asosiy xavf va muammolar yoritiladi. U sun'iy intellektni turizm sanoatiga samarali va axloqiy jihatdan mas'uliyatli integratsiya qilish bo'yicha tavsiyalar bilan yakunlanadi.

Ушбу мақола бугунги кунда мамлакатимизда ишбилармонлик муҳитини янада яхшилаш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантиришга қаратилган мақсадли дастурлар изчил амалга оширилганлиги ва мамлакат иқтисодиёти ўсиш суръатларини жадаллаштиришда олиб борилаётган ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар орқали аҳоли эҳтиёжларини қондириш, уларнинг даромадларини ошириш масалаларини ҳал этиш, ёшларнинг ижтимоий фаоллигини оширишга қаратилган.

"Инклюзив туризм" замонавий мунозараларда асосий тушунчадир, лекин у кўпинча етарлича аниқ талқин қилинмайди, хусусан, бу соҳадаги турли хил атамалар билан боғлиқлиги сабабли. Инклюзив туризм концепцияси ўзининг кўп қирралилиги туфайли универсал сайёҳлик маҳсулотлари, хизматлари ва саёҳат тажрибасида иштирок этиш муҳитини тақдим этиш орқали туризм саноатининг ўзини ва унинг саёҳат тажрибасига таъсирини яхшилашга қаратилган бир-бирига ўхшаш тушунчалар доирасида юзага келади. Бироқ, ушбу истиқболга қарамай, атаманинг концептуализацияси ноаниқ бўлиб қолмоқда. "Инклюзив туризм" атамасининг аниқ таърифи йўқлиги муаммоси қисман туризм соҳасидаги синоним атамаларни бир-бирининг ўрнини босувчи деб ҳисоблаш тенденцияси билан боғлиқ бўлиб, ногиронлиги бўлган шаҳслар туризм маҳсулотлари ва хизматларидан фойдаланишини таъминлашга қаратилган.

Hozirgi kunda turizm sohasi hududlarida turistik marshrutlarning mavjudligi, ularning sifati birinchi oʻrinni egallaydi, shu bilan birga koʻplab mintaqalar aholisi oʻz sayyohlarini sifatli dam olish uchun moʻljallangan qulay va xavfsiz jamoat maydoni bilan toʻliq ta’minlay olmaydilar

Ҳар қандай суғурта компанияси фаолиятининг асосини ташкил этишда суғурта портфели муҳим аҳамият касб этади. Суғурта компанияси томонидан мувозанатлашган, барқарор ва самарали ташкил этилган суғурта портфелини яратиш долзарб масала ҳисобланади. Унинг ташкил этилишида ўзига хос тамойиллари ва функциялари, назарий асослари тадқиқотчиларнинг ҳамиша диққат эътиборида турган долзарб масалалардан бири саналади

Ушбу мақолада озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашни назарий жиҳатлари, озиқ-овқат хавфcизлигини таъминлаш муаммолаpи ва озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш бўйича илмий назарий қарашлар таҳлил этилган. Шу билан бирга озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш бўйича муаллифлик таърифи ишлаб чиқилган.

Ushbu ilmiy maqolada O‘zbekiston Respublikasining muhofaza etiladigan tabiiy hududlarida ekoturizmni rivojlantirishning marketing jihatlari, O‘zbekiston Respublikasining muhofaza etiladigan tabiiy hududlarida ekoturizmni rivojlantirish mezonlariga urg‘u berilgan, huquqiy jihatlari ko‘rsatilgan va chora-tadbirlar umumlashtirilgan. O‘zbekistonda ekoturizmni jadal rivojlantirish uchun

Қишлоқ хўжалик ер ресурсларидан самарали фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилиш Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги учун муҳим аҳамиятга эга. Мазкур мақолада қишлоқ хўжалик ерларининг деградацияси ва эрозияси, тупроқ унумдорлиги ва ҳосилдорлигига салбий таъсир кўрсатувчи омиллар таҳлил қилинади. Тупроқ унумдорлигини сақлаш ва қишлоқ хўжалик маҳсулотдорлигини ошириш учун органик ва минерал ўғитлардан мувозанатли фойдаланиш зарурлиги таъкидланади. Шунингдек, барқарор қишлоқ хўжалик амалиётлари ва тупроқ саломатлигини яхшилаш учун тавсиялар берилган.

Мақолада ходимлар иш фаолияти самарадорлигини аниқлашда KPI кўрсаткичларининг афзалликлари ва камчиликлари тизимлаштирилиб, Ўзбекистонда маҳалла раиси томонидан ҳоким ёрдамчиси, ёшлар етакчиси, хотин-қизлар фаоли, профилактика инспектори, ижтимоий ходим ва солиқ инспекторларининг фаолиятини энг муҳим самарадорлик кўрсаткичлари (KPI) бўйича баҳолаш индикаторларининг таҳлили амалга оширилган. Шунингдек, маҳалла раиси томонидан ходимнинг ўз хизмат вазифаси доирасидаги фаолияти учун бериладиган баллни аниқлаш услубини такомиллаштириш юзасидан таклиф берилган.

Мақолада мамлакатда инвестициялар ва иннοвациοн фаοлият самарадοрлигини οшириш мақсадида хοрижий мамлакатларнинг илғοр тажрибалари ўрганилган ва улардан фοйдаланиш йўналишлари белгилаб берилган. Шу билан бирга ўрганилган хοрижий мамлакатлар (Хитοй, Ҳиндистοн, Чили, Таиланд) инвестиция сиёсатидаги фарқлар ва ўзига хοс хусусиятлари таҳлил этилиб, бу давлатларнинг инвестиция стратегияси ва механизмлари тадқиқ этилган.

Мақолада иқтисодий ислоҳотларнинг асосий йўналишларидан бири бўлган кластерлаштириш жараёнининг назарий таҳлили, кластер ёндашувини амалга оширишда вужудга келадиган асосий муаммолар, қисман хориж тажрибаси тўғрисида сўз юритилади.

Ушбу мақолада солиқ мажбуриятлари аудитининг назарий асослари ёритилган. Шунингдек, солиқ мажбуриятлари бўйича ўтказилган солиқ аудити натижалари таҳлили берилган бўлиб, мақола якунида хулосалар шакллантирилган.

Ushbu ilmiy maqolada banklarning kassa operatsiyalarini tashkil etishning nazariy va amaliy jihatlari o'rganib o'tiladi. Bundan tashqari, kassa operatsiyalarini tashkil etishning asosiy yo'nalishlari va ularning tijorat banklaridagi auditining metodologik masalalari ochib berilgan.

Мақолада маҳаллий бюджет даромадлари таркиби, маҳаллий солиқ ҳисобланган ер солиғи бюджет-солиқ сиёсатидаги ўрни, маҳаллий бюджет даромадларини шакллантиришга доир илмий-назарий қарашлар ҳамда маҳаллий бюджет даромадларини шакллантиришнинг ташкилий-ҳуқуқий ва молиявий асослари, бугунги кунда республикамизда олиб борилаётган солиқ ислоҳотлари шароитида мавжуд ер солиғи, хусусан, бу солиқларининг хусусиятлари, ерлардан самарали ва унумли фойдаланишни янада такомиллаштириш мақсадида хорижий мамлакатлар тажрибаси кўриб чиқилади.

Ушбу мақолада жаҳон тажрибасидан келиб чиқиб хусусан Базель Қўмитасининг қабул қилинган капитал етарлилиги ва рискларни бошқариш ва минималллаштиришга қаратилган чора-тадбирлар асосида мамлакатимиздаги тижорат банклари фаолиятида юзага келаётган рикларнинг банк фаолиятига салбий тасири, рискларни камайтириш ҳамда бошқаришни такомиллаштириш юзасидан амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.

Ushbu maqola mehnat migratsiyasining zamonaviy jamiyatdagi gender dinamikasiga ta'sirini tahlil qiladi. Migratsiyaning motivlari va omillari, shu jumladan ish sharoitlari, resurslardan foydalanish va ijtimoiy-madaniy moslashuvlar ko'rib chiqiladi. Migratsiyaga tayyorgarlik bosqichlarida ham, boradigan joylarda ham gender tengsizliklari va kamsitishlarni aniqlashga alohida e'tibor qaratilmoqda. Migrantlarning kasbiy imkoniyatlari va ijtimoiy mavqeini belgilaydigan gender stereotiplari tahlil qilinadi. Maqola migratsiya va jins o'rtasidagi murakkab munosabatlarni ochib beradi, bu esa barcha migrantlar uchun jinsidan qat'i nazar, adolatli sharoitlar yaratish uchun choralar ko'rish zarurligini asoslaydi.

Мақолада иқтисодиёт норасмий секторининг моҳияти ва таркибий элементлари ёритилиб, норасмий иқтисодиёт категориясининг мазмуни солиққа жалб қилиш нуқтаи назаридан очиб берилган. Мавзуга доир назарий адабиётларни шарҳлаш, халқаро амалиёт ҳамда Ўзбекистондаги ҳолат таҳлили асосида норасмий иқтисодиётни жиловлаш ва кўламини қисқартиришда солиққа тортиш механизмларидан самарали фойдаланишга қаратилган таклифлар ва амалий тавсиялар шакллантирилган.

Ушбу мақолада ишлаб чиқариш корхоналарида жорий активлардан самарали фойдаланиш ҳамда активлар ҳиссасига тўғри келадиган фойдани ошириш масалалари кўриб чиқилган. Айланма активларнинг мажбуриятлар ҳажмига нисбатан ўсиб бориши ишлаб чиқариш жараёнини тезлиги, маҳсулотларни етказиб бериш узлуксизлиги ва корхона самарадорлигини ошиб боришини таъминлайди.

Ушбу мақолада пахта-тўқимачилик кластерларнинг ишлаб чиқариш қувватларининг хозирги холати ва фойдаланиш даражаси, тўқимачилик корхоналарни ишлаб чиқариш қуввватларини оширилишида технологик жихатдан модернизация қилиш, тўлиқ занжирга эга бўлган кластерлар хамда уларнинг ишлаб чиқариш қувватлардан фойдаланиш даражаси бўйича таклиф ва тавсиялар берилган.

Ziyorat turizmi O'zbekiston Respublikasida turizmni rivojlantirishning istiqbolli yo'nalishlaridan biridir. Maqolada O'zbekistonda ziyorat turizmining asosiy ko'rsatkichlari va rivojlanish tendentsiyalari, shuningdek, uning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari muhokama qilinadi. Tadqiqotning maqsadi ziyorat turizmining O'zbekiston Respublikasi iqtisodiyotidagi rolini aniqlash, turizmning ushbu yo'nalishi rivojlanishining asosiy ko'rsatkichlari va tendensiyalarini aniqlashdan iborat. Tadqiqot g'oyalari shundan iboratki, ziyorat turizmi O'zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirish, ish o'rinlari yaratish va aholi turmush darajasini oshirish uchun katta salohiyatga ega.
Tadqiqot O'zbekistonda ziyorat turizmi haqidagi nazariy bilimlarni rivojlantirishga hissa qo'shmoqda. Tadqiqotning amaliy ahamiyati shundan iboratki, uning natijalaridan O'zbekistonda ziyorat turizmini rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish, shuningdek, turizmning ushbu yo'nalishini boshqarish samaradorligini oshirish uchun foydalanish mumkin.
Tadqiqotning uslubiy bazasi iqtisodiy va sotsiologik yondashuvlardir. Tadqiqotda statistik ma'lumotlarni tahlil qilish, shu jumladan korrelyatsiya-regressiya tahlili kabi usullardan foydalanilgan; rasmiy huquqiy hujjatlar va ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish, umumlashtirish, bashorat qilish. Tadqiqot natijasida quyidagi asosiy natijalar olingan: 2022 yilda mamlakatga 313,9 mingga yaqin ziyoratchilar tashrif buyurdi, bu xalqaro sayyohlar umumiy sonining taxminan 6 foizini tashkil etadi. 2022 yilda ziyorat turizmidan tushgan daromad 125,6 mln dollarni tashkil etdi, bu O'zbekiston Respublikasi yalpi ichki mahsulotining 1,52 foizini tashkil etadi. 2024-yilda O'zbekiston Respublikasiga kirish turpining 7 million kishiga yetishi prognoziga ko'ra, ziyoratchi sayyohlar soni 420 ming kishini tashkil etadi. 2024-yilda ziyorat turizmidan tushgan daromad 168 mln dollarni tashkil etadi, turizmdan tushgan umumiy daromad esa 2,8 mlrd dollarni tashkil etadi. Tadqiqot natijalaridan O'zbekistonda ziyorat turizmini rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish, shuningdek, turizmning ushbu yo'nalishini boshqarish samaradorligini oshirish uchun quyidagicha foydalanish mumkin: ziyorat turizmi sohasidagi faoliyatni tartibga soluvchi me'yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish uchun foydalanish; ziyorat turizmi uchun infratuzilmani rivojlantirish; tashqi bozorlarda ziyorat turizmini rivojlantirish.

Мазкур мақолада нодавлат таълим ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритишда ҳисоб сиёсатининг аҳамияти, таълим хизматлари жараёнининг ўзига хос хусусиятларини инобатга олган ҳолда уни тузишдаги долзарб масалалар, шунингдек таълим фаолияти билан шуғулланувчи нодавлат ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини юритишда ҳисоб сиёсатининг ўрни ёритилган.

Мақолада ҳудудлар ижтимоий-иқтисодий ривожланишини барқарорлигини таъминлаш, ҳудудда яшовчи аҳоли турмуш даражаси сифатини янада яхшилаш хусусиятларини очиб берувчи маҳаллий бюджет даромадлари манбаларини оширишнинг долзарблиги асослаган ҳамда боғлиқ муаммоларни ҳал этиш бўйича амалий таклиф ва хулосалар келтирилган.

Тадбиркорлик субъектларига субсидиялар, имтиёзлар ва преференцияларни тақдим этиш тартибларини такомиллаштириш борилмоқда. Бундан ташқари, Ўзбекистонда тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтингини жорий этилиши солиқ қонунчилик ҳужжатларига киритилган асосий ўзгариш ва солиқ имтиёзлари бериш тартибини такомиллаштириш уларга янгича ёндашувларни жорий этиш орқали бозор хизматлари ҳажмини ошириш, аҳолига янги иш ўринларини яратиш имкониятлари кенгайтириш муҳум вазифалардан бири ҳисобланади. Шунингдек, 2023 йил 18 август куни ўтказилган Президентининг тадбиркорлар билан очиқ мулоқоти доирасида белгиланган устувор вазифалар ижросини таъминлаш, шунингдек, солиқларни ўз вақтида тўлаб, қонунчилик талабларига амал қилган ҳолда фаолият юритаётган тадбиркорлик субъектларига янада қулай шарт-шароитлар яратиш ва уларни рағбатлантириш мақсадида тадбиркорлик субъектларининг барқарорлик рейтингини жорий этилиши ҳамда солиқ тизимида амалга оширилаётган айрим муҳим ислоҳотлар ўрганилиб, хориж тажрибаси, мамлакатимизда уни қўллаш бўйича илмий-амалий хулоса ва таклифлар ишлаб чиқилган

Мазкур мақолада устав капиталининг аудитини такомиллаштириш масалалари ёритилган. Устав капиталининг аудитини ташкил этишда аудитнинг халқаро стандартларини тан олиш ва аудит ўтказиш масалалари баён этилган.

Мақолада бухгалтерия ҳисобининг янги объектлардан бўлган номоддий активларга амортизация ҳисоблаш тартиби, амортизацияни ҳисоблаш усулларини қўллаш, амортизацияни харажат объектларига олиб бориш, амортизацияни ҳисобга олиш ва молиявий ҳисоботларда акс эттириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар шакллантирилган.

Ушбу мақолада, Ўзбекистонда баҳолаш фаолиятининг тадбиркорлик шакли сифатида шаклланиши, вужудга келиши ва ривожланиши, мамлакат иқтисодиётини изчил ва босқичма-босқич ислоҳ қилиш шароитида умуман тадбиркорлик ривожланишининг ўзига хос хусусиятлари, моддий ва номоддий асосий фондлар бозорининг инфратузилмавий таркибий қисми сифатида баҳолаш фаолияти ҳамда хўжалик юритиш бозор механизмалари ривожланишининг ўзига хоc жиҳатлари қаралган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси баҳолаш фаолиятининг шаклланиши, вужудга келиши ва ривожланиши тенденциялари тадқиқ этилган.

Davlat kompaniyalari tomonidan IPO o‘tkazish jarayonida faoliyat shaffofligi muhim rol o'ynaydi, chunki u investorlarning ishonchini ta'minlaydi va kapital oqimini rag'batlantiradi. Ushbu tadqiqot ishi IPO orqali davlat aktivlarini xususiylashtirish sharoitida shaffoflikning ahamiyatini tahlil qilishga qaratilgan. Investorlar uchun risklarni minimallashtirish va investitsiya samaradorligini oshirishda shaffoflikning roliga alohida urg‘u berilgan bo‘lib, tadqiqotda adabiyotlar va amaliy holatlar tahlili asosida davlat kompaniyalari IPOlarining shaffoflik darajasi va muvaffaqiyati o‘rtasidagi bog‘liqlik ochib berilgan, shuningdek, xususiylashtirish jarayonida shaffoflikni ta’minlash mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari davlat idoralari uchun ham, moliya bozori ishtirokchilari uchun ham foydali bo‘lib, IPO jarayoni sifatini yaxshilashga va investitsiya muhitiga ishonchni oshirishga yordam beradi.

Мақолада мамлакатимизда оилавий тадбиркорликни ривожлантиришга қаратилган дастурлар, ушбу дастурлар асосида соҳага ажратилаётган кредитларни статистик таҳлил қилиш усулларидан бири бўлмиш мавсумийлик индекси ҳисобланган бўлиб, унда имтиёзли кредитларнинг асосий қисми қайси ойларга тўғри келиши ўрганилган. Ўтказилган статистик тадқиқотлар бўйича тегишли хулоса ва таклифлар берилган.

Ushbu maqolaning maqsadi: statistika ma'lumotlarini tahlil qilish asosida O`zbekiston Respublikasida gastronomik turizmni rivojlantirish salohiyatini aniqlash. Tadqiqot usullari statistik ma'lumotlarni tahlil qilish, SWOT tahlilini o'z ichiga oladi. Tadqiqot natijalari. O'zbekiston noyob oshxona, tarixiy va madaniy meros hamda qulay iqlim tufayli gastronomik turizmni rivojlantirish uchun boy salohiyatga ega. O'zbekistonda gastronomik turizm rivojlanish bosqichida, ammo ijobiy o'sish dinamikasini namoyish etmoqda. O'zbekistonning yalpi ichki mahsulotida gastronomik turizmdan tushgan daromadning ulushi taxminan 2% ni tashkil etadi. Gastronomik turizmni rivojlantirishga to'sqinlik qiladigan muammolarga infratuzilmaning etishmasligi, malakali kadrlar etishmasligi, chet ellik sayyohlar uchun cheklangan ma'lumotlar kiradi. Gastronomik turizm davlat tomonidan qo'llab-quvvatlanib, vakolatli boshqarilsa, O'zbekiston turizm sohasining yetakchi yo'nalishlaridan biri bo'lishi mumkinligi aniqlandi. Gastronomik turizmni rivojlantirish uchun turizm infratuzilmasini rivojlantirish; kadrlar malakasini oshirish; O'zbekistonning gastronomik salohiyatini xalqaro bozorda faol targ'ib qilish; yangi gastronomik yo'nalishlarni ishlab chiqish; an'anaviy retseptlar va pishirish texnologiyalarini saqlash va ommalashtirish.

мақолада минтақанинг ижтимоий–екологик тизими барқарор ривожланиш объекти сифатида ва минтақа иқтисодиётини стратегик бошқаришни марказсизлаштириш шароитида уларнинг ҳозирги тенденциялари кўриб чиқилган. Екологик ва ижтимоий омиллардан фойдаланишга асосланган минтақавий иқтисодий ривожланишни марказлаштирилмаган бошқаришнинг афзалликлари ўрганилмоқда.

Ушбу мақолада хўжалик юритувчи субъектларда меҳнат кўрсаткичларини таҳлил қилиш ва такомиллаштириш усуллари ўрганилган. Меҳнат унумдорлигини баҳолаш учун интеграл кўрсаткичлар ва инновацион кўрсаткичлардан фойдаланиш орқали меҳнат ресурсларининг самарали фойдаланишини таъминлаш йўллари кўрсатилган

Ушбу мақолада Ўзбекистонда камабағалликни қисқартириш ва аҳоли даромадларини янада ошириш асосида ўрта мулкдорлар қатламини кўпайтириш масалалари ҳамда бу борада мавжуд бўлган муаммоларни бартараф этиш бўйича таклиф ва тавсиялар берилган.

Мақолада тижорат банкларида риск маданияти тушунчаси, унинг мазмун моҳияти, иқтисодий аҳамияти, рискларни бошқаришда риск маданиятининг ўрни, шу билан бирга риск маданиятини шакллантириш йўллари ҳамда риск маданиятининг кучли ва кучсиз хусусиятлари келтирилган. Шунингдек мақолада риск маданияти бўйича олим ва соха мутахассисларининг фикр-мулоҳазалари баён қилинган. Мақола якунида хулосалар келтирилган.

Мазкур мақолада камбағаликка қарши курашишда ижтимоий ҳимоя тизимининг халқаро аҳамияти ва ижтимоий ҳимояга муҳтож айрим тоифадаги шахсларга нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби келтирилган. Шунингдек, Ўзбекистонда аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишда нафақаларни манзилли ва мақсадли тўланишини таъминлашда аксарият нафақаларни “проактив шакл”да тайинланишини белгилаш ва бошқа муаммоларни ҳал этиш бўйича таклиф ва тавсиялар баён этилган.

Ушбу мақолада иқтисодий барқарорликни таъминлашда бюджет-солиқ сиёсатининг ўрни ниҳоятда муҳимлиги, бюджет-солиқ сиёсати, ҳукуматнинг қарзи, солиқ даражалари, давлат харажатлари ва даромадларини бошқариш орқали иқтисодий ўсишни рағбатлантириш, инфляцияни назорат қилиш ва иқтисодиётни барқарорлаштиришга қаратилган ҳаракатларни ўз ичига олади.

Ушбу мақолада камбағаллик тушунчасига бўлган турли хил ёндошувлар таҳлили, кмабағалликни вужудга келиш сабаблари, камбағаллик даражасини қисқартиришда тадбиркорлик муҳитини яхшилашнинг аҳамияти, Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш орқали иқтисодиётда кам таъминланганлар улушини қисқартириш йўналишлари ва истиқболлари ёритилган.

Мақолада олимларнинг мулк, мулк тури ва мулк шакли тушунчаси ҳақидаги фикрларининг ноаниқлиги таҳлил қилинган. Муаллиф мулкчилик шаклларининг хилма-хиллиги ва кўп хусусиятли иқтисодиёт тушунчаларини аниқлашда намоён бўладиган мулкнинг ҳуқуқий ва иқтисодий жиҳатларини қориштириш муаммосига эътибор қаратади. Мулк масалалари доирасида муаллиф аграр муносабатларнинг методологик жиҳатларини - меҳнатнинг умумийпредмети ва барча бойликларнинг асл манбаи бўлган ер ҳақидаги муносабатларни белгилаб берган.

Ушбу мақолада ободонлаштириш хизматларига алоҳида эътибор қаратилган бўлиб, кўплаб ривожланган давлатларда қаттиқ маиший чиқиндини қайта ишлашнинг долзарб муаммоларини ҳал қилиш талаблари ўрганилган. Ободонлаштириш хизматларини самарали ривожлантириш ҳамда ушбу хизмат турига алоҳида эътибор қаратиш муҳимлиги бўйича таклифлар ва тавсиялар берилган.

Мазкур мақолада мавсумий туристик маҳсулотларни ишлаб чиқишда минтақавий ресурслардан самарали фойдаланиш масалалари таҳлил қилинган. Тадқиқот натижалари маҳаллий аҳоли, туризм билан шуғулланувчи компаниялар ва сайёҳлар ўртасида ўтказилган сўровлар орқали аниқланган. Натижалар мавсумий туризмнинг иқтисодий фойдаси, янги иш ўринлари яратилиши ва табиий ресурсларни муҳофаза қилиш аҳамиятини кўрсатди. Мақолада мавсумий туризмни ривожлантириш бўйича таклифлар берилган.

Мақолада хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг молиявий натижалари ҳисобини молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартлари асосида ташкил этиш ёритилган. Амалиётдан олинган маълумотларни асосида молиявий натижаларнинг бухгалтерия ҳисоби счётларда акс эттирилган.

Банк тизимини ислоҳ қилиш стратегиясининг асосий йўналишлари сифатида стратегик инвесторлар, бозор тамойилларига мослаштириш, давлат маблағларига қарамлиликни йўқотиб, тенг рақобат шароитини вужудга келтириш каби масалалар белгиланган. Банкларнинг бу жараёнга ўтишида эса уларнинг бизнес моделларини ўзгартириш талаб этади. Мазкур мақола тижорат банклар трансформация жараёнларида даромадлар базасини кенгайтиришда йўлида илмий амалий жихат муҳим ҳисобланади.

Мақолада мамлакат инвестиция фаоллигини шакллантириш тизими, инвестицион фаолликни акс эттирувчи омиллар, ҳудудларнинг инвестицион салоҳиятини шакллантириш тартиби, инвестицион фаоллик омиллари ўрганилган ва таҳлил этилган.

Мақолада рақамли иқтисодиётни шакллантиришнинг тамойиллари ўрганилган ҳамда тижорат банк технологиялардан фойдаланиш орқали такомиллаштириш жиҳатлари ёритилган. Бунда мамлакатларни ижтимоий-иқтисодий ривожланишида иқтисодиётни рақамлаштириш муҳим аҳамият касб этиши ёритилган, шунингдек, тижорат банклари технологиялардан фойдаланишни ривожлантриш юзасидан илмий-назарий қарашлар ҳамда уларнинг таҳлили юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.

Мақолада аҳолини ижтимоий ҳимоя қилишда ижтимоий суғурта тизининг ўрни ёритилган. Ижтимоий суғурта тизими йўналишлари келтирилган. Ўзбекистонда ижтимоий суғурта тизимини ташкил қилиш билан боғлиқ масалалар таҳлил қилинган ва тизимда учраётган муаммо ва камчиликлар ҳамда уларни ҳал этиш бўйича таклиф ва тавсиялар баён этилган.

O‘zbekistonda milliy kapital bozori mamlakatda iqtisodiyotni yanada liberallashtirish va modernizatsiya qilish bo‘yicha olib borilayotgan keng ko‘lamli sa’y-harakatlar doirasida sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirmoqda. Ushbu maqolada O‘zbekiston kapital bozorining bugungi holatiga chuqur baho berilgan, u duch kelayotgan muammolar va rivojlanish istiqbollari tahlil qilingan. Tahlil amaldagi strategiyalar samaradorligini baholash va keyingi takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar berish uchun so'nggi islohotlar, qonunchilikdagi o'zgarishlar va bozor tendentsiyalariga tayanadi. Natijalar O‘zbekistonda dinamik va barqaror kapital bozorini yaratishda izchil me’yoriy-huquqiy baza, bozor shaffofligini oshirish va investorlarning ishonchini oshirish muhimligini ta’kidlaydi.

Ushbu maqolada jahon iqtisodiyotining zamonaviy rivojlanishi sharoitida ishlab chiqarish samaradorligini oshirishni rag'batlantiradigan, ichki mexanizmlarni shakllantirishga strategik yordam beradigan samarali investitsiya faoliyati, O’zbekiston respublikasida investitsiya jarayonining rivojlanishiga to'sqinlik qiluvchi asosiy salbiy tendentsiyalar mavjudligi va ularni rivojlantirishning istiqbolli yo‘nalishlari haqidagi ma’lumotlar berilgan.